De Europese lidstaten mogen dan een gat in de lucht zijn gesprongen na de verkiezing van Joe Biden tot de nieuwe president van de Verenigde Staten, de verwachting is dat de Europese Unie ook onder Bidens presidentschap meer dan vroeger op zichzelf aangewezen is. Dat geldt ook op het terrein van kunstmatige intelligentie (artificial intelligence, AI).

De VS zullen de banden met de EU wel weer gaan aanhalen, maar dan vooral vanwege het gemeenschappelijk belang in de geopolitieke strijd tegen China. In 2030 wil China wereldleider zijn op het terrein van kunstmatige intelligentie. Daarvoor heeft het een concreet stappenplan opgesteld: eerst de achterstand inlopen, over vijf jaar wereldleider worden op enkele AI-terreinen, en over tien jaar in het hele AI-veld vooroplopen. De VS, op veel terreinen de huidige wereldleider op gebied van AI, heeft zich in de afgelopen jaren meer naar binnen gekeerd. Ook op dit gebied geldt in de VS: eigen bedrijfsleven eerst.
 

Mensgerichte AI

Holger Hoos is hoogleraar machine learning aan de Universiteit Leiden en voorzitter van de raad van bestuur van CLAIRE, een organisatie die is opgericht door de Europese AI-gemeenschap. Het doel van CLAIRE is om Europa wereldleider te maken op het gebied van mensgerichte, betrouwbare AI. Hoe vindt hij dat de EU moet reageren op de AI-ontwikkelingen in China en de Verenigde Staten?

Hoos: ‘In de VS is het bedrijfsleven leidend, in China de overheid. De beste niche voor Europa is om ons te richten op AI waarin de mens centraal staat: “AI for Good, AI for All”. Laten we AI ontwikkelen die in overeenstemming is met de Europese waarden en die ten goede komt aan alle burgers. Denk bijvoorbeeld aan AI die bijdraagt aan de zeventien doelen van duurzame ontwikkeling die de Verenigde Naties heeft opgesteld.’
 

Nieuwsbrief
Vind je dit een leuk artikel? Abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief!


Hoos benadrukt dat de EU alleen wereldleider in mensgerichte AI kan worden wanneer het ook leiderschap toont in de ontwikkeling van AI-technologie en in het fundamentele onderzoek. Hoos: ‘Het is verkeerd om te denken dat we technologie uit de VS of China kunnen kopen om het daarna in Europa uit te rollen. Mensgerichte AI krijg je alleen als je het van de grond af aan zelf bouwt volgens de Europese waarden die wij belangrijk vinden. En ook het fundamentele onderzoek zullen we zelf moeten doen en niet moeten overlaten aan de grote Amerikaanse techbedrijven.’

In de afgelopen jaren heeft de EU zich daadkrachtig getoond als het gaat om regulering van digitale technologie, bijvoorbeeld met het aannemen van de wet voor het beschermen van data en privacy van Europese burgers in 2018, de GDPR-wet, en met het opleggen van boetes aan techbedrijven die zich niet houden aan Europese regels. Ook op het terrein van AI-regulering zou de EU voorop moet lopen in de wereld, vindt Hoos, maar waarschuwt: ‘Je kunt geen wereldleider in regulering zijn zonder ook wereldleider te zijn in AI-technologie en -onderzoek.’
 


Talentenjacht

Hoewel de EU niet wil spreken van een wereldwijde AI-race tussen Europa, de VS en China, is er wereldwijd wel veel meer vraag naar AI-expertise en -talent dan aanbod. Bedrijven zijn er als de kippen bij om AI-talent weg te kapen van universiteiten. Daar ziet Hoos een groot gevaar: ‘Het is niet goed wanneer de beste mensen in de private sector gaan werken en niet in de publieke sector. En het is ook niet goed wanneer de beste Europese AI-ontwikkelaars massaal voor het Amerikaanse bedrijfsleven gaan werken.’          

Hoe kunnen we talent in Europa houden als Amerikaanse bedrijven torenhoge salarissen bieden? Hoos hoopt dat Europa een equivalent van het Humane Genoom Project opzet. Dat publieke project bood eind vorige, begin deze eeuw een tegenwicht tegen het private project van Craig Venter om het menselijke genoom te ontrafelen. De informatie die het ontrafelen van het menselijk genoom opleverde, mocht geen privaat bezit worden, maar moest in het publieke domein blijven. Hoos: ‘Zoiets moeten we ook op AI-gebied doen. Ja, dat kost geld, maar ik ben ervan overtuigd dat die investering zich dubbel en dik terugverdient.’

Waar het in Europa volgens Hoos echter nog steeds aan ontbreekt, is samenwerking en kritische massa. ‘De Nederlandse AI Coalitie is opgericht. Dat is mooi, maar hoeveel energie stoppen zij in Europese samenwerking? Heel weinig. Hetzelfde geldt voor Duitsland waar ik vandaan kom. Zo krijg je te veel hinderlijke competitie. Feit is dat Europese landen in hun eentje te klein zijn om de concurrentie met China en de VS aan te kunnen. We moeten samenwerken, we hebben geen andere keuze.’

 

VERDER LEZEN?

Het volledige verhaal over Europese kunstmatige intelligentie vindt u in het februarinummer van De Ingenieur. Koop de digitale versie voor € 7,50, of neem - met een flinke korting van 25 % - een digitaal jaarabonnement van twaalf nummers voor € 69,-.

•     Ik koop het digitale februarinummer voor € 7,50 
•     Ik neem een digitaal abonnement voor € 69,- 

Tekst: Bennie Mols
Beeld: Depositphotos