Kernenergie kampt met een twijfelachtig imago. Waar dat vandaan komt, beschrijft Marco Visscher in een nieuw boek.

 

Een nuchter boek lezen over kernenergie? Dat de voordelen en de nadelen belicht, maar ook de belangen en het politieke gekonkel door de jaren heen? Zoek dan niet verder en lees Waarom we niet bang hoeven te zijn voor kernenergie. De emoties & de feiten.

Daarin schrijft journalist Marco Visscher kraakhelder en met een vleugje onderkoelde humor over kerncentrales en kernenergie. Visscher is duidelijk voorstander van een brede inzet van meer kernreactoren. Hij maakt aannemelijk waarom dat een verstandige keuze is in een wereld die er als de wiedeweerga voor moet zorgen dat er minder kooldioxide in de atmosfeer terechtkomt.

Afgeven op windmolens en zonnepanelen doet Visscher niet. Ook die zijn een deel van de oplossing. Maar afzien van kernenergie of, zoals Duitsland en België doen, bestaande reactoren uit bedrijf nemen, daar heeft de auteur weinig begrip voor. ‘Nooit hadden we kernenergie echt nodig, vandaag de dag is dat wellicht anders’, schrijft Visscher.

De auteur was een paar jaar terug trouwens nog kritisch over kernenergie, schreef hij vorige maand in een essay in de Volkskrant, maar maakte de draai tijdens het schrijven van dit boek.

Squashbaan

Het boek staat vol met leerzame achtergronden en aardige anekdotes. Over de Italiaan Enrico Fermi die in 1942 op de houten vloer van een ongebruikte squashbaan de allereerste kernreactor bouwde. De regelstaven moesten er nog met de hand in en uit worden geschoven.
 

Hiroshima

Aangrijpend is het verhaal over het droppen van de eerste atoombom op Hiroshima. Visscher beschrijft dat vanuit het perspectief van de piloot van de bommenwerper, Paul Tibbets jr. Maar als de bom tot ontploffing is gekomen, verschuift het perspectief naar de grond en is de lezer getuige van het gruwelijke lot dat de bewoners van de stad ondergaan.

 

Vind je dit een interessant onderwerp, neem dan eens een proefabonnement van drie nummers!

 

Optimisme

Na de Tweede Wereldoorlog komt er een golf van optimisme op gang over ‘het atoom’ als schone energiebron voor de wereld. Ook in Nederland zijn de verwachtingen hooggespannen. Op Schiphol staat een tijdje een demonstratiemodel van een werkende kernreactor. Maar de vondst van een enorme aardgasbel onder het Groningse Slochteren neemt kernenergie in ons land de wind uit de zeilen.

Later bouwt Nederland in Dodewaard en Borssele toch twee kerncentrales, maar een echte doorbraak blijft uit. In 1985 neemt de Nederlandse regering zich voor om toch nog twee kerncentrales te bouwen, maar na de ramp een jaar later bij Tsjernobyl, verdwijnen die plannen geruisloos van het toneel.
 

Angst voor straling

Visscher ruimt een aanzienlijk deel van zijn boek in voor de breed gedeelde angst voor radioactieve straling. Hij laat zien hoe het komt dat de samenleving nu zo krampachtig doet over kernenergie. Een groot deel van die angst is gebaseerd op een verkeerde voorstelling van wat straling is en hoeveel last we kunnen krijgen van kernafval. Ook de koppeling die het publiek legt tussen kernwapens en kerncentrales zit lelijk in de weg.
 

Negatief imago

In het verleden hebben de media, en ook films en stripboeken, onevenredig veel angst gezaaid over kernenergie. Natuurlijk was de ramp bij Tsjernobyl verschrikkelijk, schrijft Visscher, maar de aantallen slachtoffers zijn vaak overdreven. En bepaalde anekdotes zijn door media steeds maar weer herhaald en blijken niet allemaal op waarheid te berusten. Zo is een ‘mythologische versie van het ongeluk in Tsjernobyl’ ontstaan. En het is bekend: een negatief imago dat zich eenmaal bij burgers en politici tussen de oren heeft genesteld, is nog maar moeilijk bij te stellen. Vertrouwen komt nu eenmaal te voet, maar gaat te paard.
 

Angela Merkel

En dus was een nieuw ongeluk bij een kerncentrale, Fukushima in 2011, voldoende om verschillende politici het laatste zetje te geven om te besluiten maar helemaal te stoppen met kernenergie. Ook iemand als Angela Merkel in Duitsland, die nota bene natuurkundige is.

Dan is het wel goed om te weten dat bij Fukushima niemand overleed als gevolg van een verhoogd stralingsniveau. Wel werden honderden mensen ziek, overleden aan de stress van de evacuatie of doordat ze medische zorg misliepen. Een dure les.

 

Waarom we niet bang hoeven te zijn voor kernenergie. De emoties & de feiten
Marco Visscher | 320 Blz. | € 22,99


Dit artikel verscheen eerder in het novembernummer van tijdschrift De Ingenieur. Vind je dit een interessant onderwerp, neem dan eens een proefabonnement van drie nummers!

Openingsfoto: de kerncentrale van Borssele. Foto Depositphotos