De mogelijkheden voor autofabrikanten om met emissies van voertuigen te sjoemelen moeten flink worden ingeperkt, zo heeft de onderzoekscommissie van het Europese Parlement gister bepaald.

De commissie werd ingesteld nadat het gesjoemel van Volkswagen met de emissies van zijn dieselmodellen (lees: ‘Onthullende aanklacht tegen Volkswagen’) aan het licht kwam. Het zat het parlement dwars dat het milieubureau van de Amerikaanse overheid het gebruik van sjoemelsoftware aan het licht bracht, terwijl de Europese instanties weliswaar wisten dat er iets aan de hand was, maar niks deden (lees: ‘Sjoemelen met diesels blijft in Europa onbestraft’).

Afgelopen december publiceerde de onderzoekscommissie, met Jens Gieseke (CDU Duitsland) en Gerben-Jan Gerbrandy (D66 Nederland) als rapporteurs, haar ontwerprapport waarin harde noten worden gekraakt richting de Europese Commissie en de nationale overheden. Willens en wetens zorgen autofabrikanten voor luchtvervuiling, en de Europese Commissie en de nationale overheden doen er niets aan, zo luidde de hoofdconclusie (lees: ‘Autofabrikanten en overheden in de beklaagdenbank’).


Aanscherpingen

Gister werd het rapport definitief vastgesteld, met een aantal opmerkelijke aanscherpingen. De parlementariërs zijn blijkbaar gefrustreerd over de wijze waarop met luchtvervuiling uit auto’s wordt omgegaan. Twee aanscherpingen springen er in het bijzonder uit: een verbod op clausules en een oproep aan de Europese Commissie om (veel) strenger toezicht te houden.

 

Tijd- en temperatuurclausule

Uit diverse rapporten blijkt dat autofabrikanten gebruik maken van clausules in de testprocedures om de uitstootnormen te overschrijden. Zo geldt er voor de test een tijdsduur van 22 minuten, en van bijvoorbeeld Fiat is bekend dat die het motormanagementsysteem zo regelt dat die na 22 minuten zijn uitlaatgasreiniging op een laag pitje zet. Ook geldt er voor de test een temperatuurgebied, en van bijvoorbeeld Renault is bekend dat die bij een start beneden de 17 °C consequent niet aan de emissienormen voldoet. Afgelopen najaar publiceerde de Nederlandse keuringsinstantie, de Rijksdienst voor het Wegverkeer, een overzicht van dieselauto’s die van deze clausules gebruik maken, en dan met name temperatuurclausule (lees: ‘Meer automerken verdacht van sjoemelsoftware’). Ook de organisatie Transport and Environment signaleerde het gebruik van clausules om niet aan de emissie-eisen te hoeven voldoen.

De parlementscommissie heeft nu bepaald dat het gebruik van deze clausules voor de toelatingskeuring niet meer mag.

 

Duidelijker rol Europese Commissie

In het ontwerprapport is de Europese Commissie verweten onvoldoende toezicht uit te oefenen op de autokeuring door de lidstaten. Het achterwege laten daarvan is nu gekarakteriseerd als ‘wanbeleid’, het strengst mogelijke verwijt dat het parlement kan maken. Het effect ervan moet zijn dat de Europese Commissie zich scherper opstelt, waar de huidige Eurocommissaris van industrie Bieńkowska wel oren naar heeft. Daarin past ook het pleidooi van het Europese Parlement voor de mogelijkheid van de Europese Commissie om eigen emissietests uit te laten voeren door een onafhankelijke instantie.

Of de Europese Commissie die eigen testbevoegdheid krijgt is nog lang niet zeker: lidstaten verzetten zich ertegen. Ook Nederland maakt zich er nog niet sterk voor. Een beslissing daarover gebeurt in de Raad van Ministers eind mei. Belangrijk is dat het Europese Parlement op dit onderwerp medebeslissingsrecht heeft: Raad en Parlement zullen elkaar dus ergens moeten vinden.


Nu ook test op de weg

De Europese Commissie heeft formeel achttien maanden de tijd om op het rapport van het Europese Parlement te reageren.

Eerder was al besloten dat dit jaar een nieuw testregime van start gaat, waarbij niet alleen op de rollerbank, maar ook op de weg een testcyclus moet worden doorlopen. Ook deze test bevat nog de nnodige ontsnappingsclausules (lees: 'Nieuwe autotest Europa halve stap vooruit'). Een mogelijk effect van het kritische rapport van het Europese Parlement kan zijn dat de Europese Commissie de testregels gaat aanscherpen. Nu hebben autofabrikanten tot 2021 de ruimte om de norm voor de uitstoot van NOx met een factor 2,1x te overschrijden (168 mg NOx/km in plaats van 80 mg NOx/km). De Europese Commissie kan besluiten die clausule in te perken.

Openingsfoto: emissietest van een Fiat500.