Juist op dagen met bewolking worden de hoogste pieken in de productie van zonne-energie gemeten. Dat is de verrassende uitkomst van onderzoek door onder meer netbeheerder Liander en de Wageningen Universiteit. 

Zonneschijn verloopt zelden regelmatig. De intensiteit kan per minuut en per plek verschillen. Verschijnen er wolken, dan is het helemaal gedaan met de zonneschijn. Liander, de Wageningen Universiteit, het KNMI en de Universiteit Utrecht doen onderzoek naar het effect van verschillende weertypen op die fluctuaties in zonnestraling.

Het onderzoek heeft zowel een fundamentele kant - het beter begrijpen van zonnestraling - als een praktische. In dat tweede geval gaat het om de productie van zonne-energie. Beter inzicht in de pieken en dalen kan immers helpen het elektriciteitsnet veilig te houden, nu er steeds meer zonnepanelen op worden aangesloten. Dinsdag publiceerden de onderzoekers in het wetenschappelijke blad Solar Energy hun eerste deeluitkomsten. 


Kortstondige stroompieken

Wat blijkt: juist dagen met afwisselend bewolking en zonneschijn leveren forse stroompieken op. Die tot wel twintig procent hoger kunnen zijn dan bij een strakblauwe hemel. 'Wolken reflecteren best veel licht', zegt onderzoeker Frank Kreuwel, tevens werkzaam bij Liander. 'Zonnepanelen wekken nu eenmaal meer energie op als er meer licht op valt. Zijn er wolken aan de hemel, dan krijgen de panelen zowel direct zonlicht als licht dat van de aanwezige wolken reflecteert.'

Dat blijkt te leiden tot kortstondige stroompieken, zegt ook projectleider Chiel van Heerwaarden van de Wageningen Universiteit. 'De energiemarkt rekent met pieken op de schaal van een kwartier. Maar dit piekeffect gaat soms om seconden of minuten. Dat blijft tot nu toe buiten beeld', zegt Van Heerwaarden.

Dat bewolking tot korte pieken in de zonnestraling kan leiden was bij meteorologen al bekend, maar niet eerder is dat gekoppeld aan de zonneproductie. 'We zien de pieken terug zowel met stralingsmeters als in de productie van zonne-energie', stelt Van Heerwaarden. Toch kunnen ook particulieren met een paar zonnepanelen op het dak dit verschil al merken, zegt Kreuwel. ''Zij zien aan het eind van een dag met wolken dat de pieken van hun stroomproductie hoger zijn dan op een dag met enkel blauwe luchten.'


Schommelingen

Dat bewolkt weer juist tot pieken in de stroomproductie kan leiden, heeft ook een tweede oorzaak, stellen de onderzoekers. Zonnepanelen zijn minder efficiënt bij hogere temperaturen. Door bewolking neemt de temperatuur van de panelen af, met hogere opbrengsten tot gevolg, stelt Van Heerwaarden.  

Voor de netbeheerder kunnen de uitkomsten van het onderzoek helpen om schommelingen in het stroomaanbod op te vangen. 'Tot nu toe golden volledig blauwe luchten als het worst case scenario waarmee netbeheerders rekening houden wat de piekvoltage betreft,' zegt Kreuwels. Nu blijkt dat die pieken bij bewolkt nog weer een stuk hoger kunnen uitvallen, kan de netbeheerder daar maatregelen voor treffen, zoals het plaatsen van extra transformators die de pieken kunnen opvangen   

Het fundamentele deel van het onderzoek duurt nog enkele jaren voort. Dat moet meteorologen helpen meer inzicht te krijgen in fluctuaties in zonnestraling. Dat moet dan weer resulteren in betere weersvoorspellingen en klimaatmodellen op te stellen. 


Foto: Depositphotos.com