Als alles goed gaat, maakt het NASA-ruimtescheepje New Horizons op nieuwjaarsdag een scheervlucht langs Ultima Thule, het verste object dat ooit door een menselijke sonde is bezocht.

Lange tijd was onduidelijk op welke afstand New Horizons de ruimterots Ultima Thule zou passeren: op 3500 km of op een veiligere, maar minder spectaculaire 10.000 km. Met behulp van de Long Range Reconnaissance Imager (LORRI), een camera aan boord van New Horizons, werd de omgeving van Ultima Thule wekenlang afgespeurd naar manen, ringen en andere objecten die de sonde zouden kunnen beschadigen tijdens die scheervlucht. Zulke objecten zijn niet gevonden, waardoor hoofdonderzoeker Alan Stern de nauwere koers aandurfde.
 

Reservoir van kometen

New Horizons verzekerde zich al van een plaats in de geschiedenisboekjes toen het ruimtescheepje op 14 juli 2015 dwergplaneet Pluto passeerde. Al snel werd echter duidelijk dat het daar niet bij zou blijven: een kleine anderhalve maand later maakte het team achter de sonde bekend koers te willen zetten naar het object 2014 MU60. Later kreeg deze kleine ruimterots de meer tot de verbeelding sprekende bijnaam Ultima Thule.

Ultima Thule maakt deel uit van de Kuipergordel, een ringvormig reservoir van ingevroren kometen dat zich dertig tot vijftig keer zo ver van de zon af bevindt als de aarde. De scheervlucht langs Ultima Thule markeert volgens het team achter de missie het eerste bezoek aan een Kuipergordelobject, al kun je erover discussiëren of dat helemaal klopt; Pluto en zijn manen maken ook deel uit van de Kuipergordel.

Wel zal Ultima Thule het verste object tot nu toe zijn dat van dichtbij door een aards ruimtescheepje is bestudeerd. Waar Pluto gemiddeld zo’n 6 miljard km van de zon af staat, bedraagt de gemiddelde afstand tussen zon en Ultima Thule maar liefst 6,65 miljard km.
 

Eén of twee objecten?

Wanneer New Horizons Ultima Thule op nieuwsjaarsdag passeert met een snelheid 14,16 kilometer per seconde, zal de sonde waarnemingen doen met verschillende instrumenten. Zo zullen de camera's Ralph en LORRI beelden maken van het object, waarbij Ralph bovendien de samenstelling van het oppervlak zal kunnen bepalen. De uv-spectrometer ALICE gaat op zoek naar eventuele uitgestoten gassen om daar de samenstelling van te bepalen. En het Radio Science Experiment (REX) zal onder meer de temperatuur van het oppervlak bepalen.

Overigens zal het internet op het moment van de scheervlucht niet gelijk worden overstroomd met schitterende foto's van Ultima Thule. Sowieso zal de sonde op het moment van passeren te druk bezig zijn met andere zaken om data naar zijn thuisplaneet te kunnen sturen. Is die gelegenheid er wel, dan doen de data er zes uur over om met de lichtsnelheid van Ultima Thule naar de aarde te reizen. Die beelden worden vervolgens ook niet gelijk vrijgegeven; NASA-medewerkers zullen ze eerst bekijken, bewerken en van begeleide teksten voorzien. En dan nog zal het in eerste instantie gaan om beelden met lage resolutie waarop niet zo gek veel te zien is; de echt mooie kiekjes komen later.

Wat er dan op die kiekjes te zien zal zijn, kan op het moment van schrijven nog niemand voorspellen. Over het reisdoel van de sonde is weinig meer bekend dan dat het rood van kleur is en een middellijn heeft van zo’n 37 km. En zelfs dat laatste is niet zeker; het zou ook nog kunnen dat Ultima Thule eigenlijk bestaat uit twee kleinere objecten die om elkaar heen cirkelen. We gaan het zien.

Lees ook: ‘New Horizons ontwaakt uit winterslaap’. Wie nog meer de diepte in wil gaan, kan terecht bij dit wetenschappelijke artikel over de uitgebreide missie van New Horizons door hoofdonderzoeker Alan Stern en collega's.

Beeld: NASA