Zeven lastige vragen aan filosoof Marjan Slob. Eind 2022 verscheen van haar hand het boek Door de bomen het huis. Sinds afgelopen voorjaar is Slob Denker des Vaderlands. 


Wat is het laatste dat u heeft gerepareerd?
‘Filosofen zijn natuurlijk meestal nogal onhandig en ik ben geen uitzondering. Mijn partner is toevallig een heel goede klusser, dus je begrijpt hoe de taakverdeling hier in huis is. Wel heb ik laatst een knoop aan een blouse genaaid.’

Voor welk probleem zouden ze nu eindelijk eens wat slims moeten uitvinden?
‘Al dat gescheld op sociale media wordt wel erg makkelijk gemaakt doordat iedereen er anoniem kan zijn. Het heeft weliswaar ook een positieve kant dat mensen zich er kunnen uiten zonder bang te hoeven zijn voor gevolgen, maar wat mij betreft komt er een digitaal watermerk waarmee elk bericht kan worden gekoppeld aan een afzender, zodat die persoon op zijn gedrag kan worden aangesproken als het echt de spuigaten uitloopt.’

Waarvan denkt u: ik wou dat ik dát had uitgevonden?
‘Ergens in de prehistorie moeten er mensen zijn geweest die een boomstam vonden en er een kano in zagen. Waar die verbeeldingskracht de mensheid wel niet heeft gebracht. De mentaliteit die hierin schuilt spreekt me zeer aan. Een collectieve inspanning die de geschiedenis heeft veranderd.’ 
 

Door de bomen het huis
We moeten bouwen, maar ook het klimaatprobleem aanpakken. De oplossing, schrijft Marjan Slob in haar boek Door de bomen het huis, groeit in het bos. Lees hier onze recensie


Welke technologische ontwikkeling baart u zorgen? 
‘Het hele energiedossier laat grote, technologische uitdagingen en problemen zien. Ooit dachten we: we zijn slim genoeg om die op te lossen, maar inmiddels is het in sommige kringen bijna normaal om de technologie juist als hoofdschuldige aan te wijzen. Daar doe ik niet aan mee, want technologie heeft prachtige dingen voortgebracht, maar we zijn de onschuld wel voorbij.’

Van welke fout heeft u het meest geleerd?
‘Als freelancer in hart en nieren voel ik me het sterkst als ik alleen in huis zit te werken. Pas toen ik een tijdje veel werk deed voor het Rathenau Instituut, merkte ik wat ik daardoor altijd had gemist. Door samen te werken met mensen die over vaardigheden beschikken die je zelf niet hebt, kun je veel meer bereiken.’ 

Zijn de dijken hoog genoeg? 
‘Ik doe al jaren af en toe freelancewerk voor de Staf Deltacommissaris. Toen ik daar in 2009 begon, was de tendens dat het probleem weliswaar groot was, maar niet urgent. Maar inmiddels zijn we misschien al te laat. De over­stroming in Zuid-Limburg in 2021 was vooral zo schokkend omdat geen van de vele modellen die mogelijk achtte. De modellen zijn de grip op de realiteit kwijt, we weten niet langer wat ons te wachten staat.’
  
Wat komt er na het Antropoceen?
‘Die uitgang ‘-ceen’ staat toch voor tijdperk? Tijd en ruimte zijn constructen die alleen voor mensen bestaan. Is onze soort er niet meer, dan is de tijd er ook niet meer. Wie heeft bedacht andere planeten te koloniseren, snapt niet wat er voor de mens toe doet. Onze lichamen zijn hier ontstaan en geëvolueerd. Alles wat mooi en sensueel is en te maken heeft met plezier, is verbonden aan deze planeet.’
 

Door de bomen het huis. Bouwen met hout
Marjan Slob | 144 Blz. | € 17,99


Portret: Heeman Fotografie