Het College van de Rechten van de Mens heeft zich uitgesproken tegen het voorkeursbeleid dat de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) vorig jaar heeft ingevoerd. Volgens het college gaat het voorkeursbeleid voor vrouwelijke wetenschappers te ver.

Het percentage vrouwelijke wetenschappers in Nederland ligt nog steeds onder het Europees gemiddelde van 36 procent. Om de groei aan vrouwelijke wetenschappers flink te bevorderen startte de TU/e daarom een jaar geleden het Irène Curie Fellows-programma. In een tijdsbestek van vijf jaar hoopte de universiteit ermee te bereiken dat het aandeel wetenschappelijk stafmedewerkers voor 30 procent uit vrouwen zou bestaan.

Het beleid komt erop neer dat alle wetenschappelijke vacatures gedurende de eerste zes maanden alleen zijn opengesteld voor vrouwelijke kandidaten. Pas als er na deze zes maanden geen geschikte vrouw is gevonden, mogen mannen solliciteren. De universiteit maakte alleen een uitzondering voor uitmuntende mannelijke kandidaten.

 

Optimistisch

Volgens de universiteit was de achterstand van het aantal vrouwelijke wetenschappers dermate groot dat deze maatregel nodig was. Begin mei communiceerde de TU/e de eerste positieve geluiden al over de nieuwe procedure. De resultaten stelden het College van Bestuur van de TU/e optimistisch over de doelstelling van 30 procent binnen vijf jaar.

'De resultaten van het programma zijn uitstekend. We hebben in een jaar 48 vrouwelijke wetenschappers aangenomen, wat zo'n drie keer zoveel is als in de voorgaande jaren', licht woordvoerder Ivo Jongsma per mail toe. Zonder deze regeling was deze grote toename dan ook zeker niet mogelijk volgens de woordvoerder. 

 

Ruim 50 klachten

Maar er was ook flinke kritiek op het voorkeursbeleid, dat disciminerend zou zijn tegenover mannen. Antidiscriminatiebureau Radar ontving ruim vijftig klachten en meldingen en stapte naar het College van de Rechten van de Mens. Een voorkeursbeleid is toegestaan, maar moet aan strenge eisen voldoen.

Donderdag heeft het College uitgesproken dat het voorkeursbeleid van de TU/e in strijd is met de gelijkebehandelingswetgeving.

 

Absolute voorrang

Het College is vooral kritisch over 'absolute voorrang voor vrouwen' en ook zou er onvoldoende bewijs zijn dat 'dit doel niet kan worden bereikt met middelen die minder onderscheid maken', schrijft het College van de Rechten van de Mens.

TU/e-rector Frank Baaijens liet in de media weten dat hij teleurgesteld is over de uitspraak, maar dat de universiteit het oordeel zal opvolgen. De universiteit zal blijven werken aan een beter evenwicht tussen de mannelijke en vrouwelijke wetenschappers, maar zal hiervoor haar beleid gaan herzien, benadrukte hij.

 

Legitiem doel

Toch zijn er ook positieve punten in de bevindingen van het College, meent Jongsma. De universiteit is blij dat het College intussen beaamt dat het streven naar een toename van het aantal vrouwelijke wetenschappers 'volkomen legitiem' is.

'Het College van de Rechten van de Mens erkent dat er sprake is van ernstige, structurele achterstand van vrouwen, en dat er een impliciete gender bias is waardoor vrouwen minder kans maken om carrière te maken in de wetenschap', schrijft Jongsma in zijn mail. 'Ook erkent het College het belang voor studenten van meer vrouwelijke rolmodellen in de vaste wetenschappelijke staf, vooral bij technische universiteiten.' 

Om de TU/e tegemoet te komen, stelt het College daarvoor andere maatregelen voor die niet in strijd zijn met de wet. Zo zouden selectiecommissies een bewustwordingstraining moeten volgen om te selecteren zonder vooroordelen, moet er meer aandacht komen voor interne loopbaanontwikkeling- en coachingsprogramma's voor vrouwen en dienen de eisen van de vacature zo te worden aangepast dat vrouwen er makkelijker aan kunnen voldoen. Volgens de woordvoerder is dit een duidelijke handreiking voor maatregelen die overwogen kunnen worden. 'Wij kunnen hiermee vooruit', schrijft hij als reactie hierop.

 

Minder omvangrijk

Dit was niet de eerste keer dat het College voor een soortgelijke vraag stond. In 2011 oordeelde het College dat de Rijksuniversiteit Groningen onrechtmatig onderscheid maakte op grond van geslacht, bij een poging van de universiteit meer vrouwelijke hoogleraren te werven.

Het voorkeursbeleid van de Technische Universiteit Delft in 2012 daarentegen was wel toegestaan. Dit beleid was echter minder omvangrijk dan het huidige beleid van de TU/e.

 

Foto: wikimedia commons