Na een eerdere mislukte poging om een monster te boren uit een stuk rots op Mars, is NASA’s Perseverance daar nu wel in geslaagd. Op foto’s is te zien dat een gesteentemonster netjes in het daarvoor bestemde buisje is beland.

Daarmee heeft de Marsrover Perseverance een belangrijke stap gezet. Het verzamelen van monsters van bodemmateriaal is namelijk de belangrijkste taak van de Mars Sample Return-missie van NASA (lees ook: ‘Rijden en vliegen op Mars’). Nu de autonome Marskar heeft bewezen dat dit lukt, zal het projectteam goede hoop hebben dat hij dat nog enkele tientallen keren kan doen, op andere plekken en in andere gesteenten.
 

Succes

Nu is er dus succes te melden vanaf de rode planeet, maar daar zag het wekenlang niet naar uit. Na een aanloop van enkele maanden (en een meer dan succesvolle testcampagne van de meegekomen drone Ingenuity), waarin Perseverance de omgeving verkende, zette hij op 6 augustus voor het eerst zijn boortje in een rots.
 

Raadsel

Na die eerste boring lieten foto’s echter zien dat er geen rotskern in het daarvoor bestemde buisje was terechtgekomen. Dit stelde de betrokken ingenieurs en wetenschappers voor een raadsel. Heel even vreesde het team dat Perseverance een technisch probleem had waardoor hij niet meer in staat was om de geplande boringen uit te voeren.

‘Er was zeker sprake van enige wanhoop’, vertelde Kenneth Farley, projectwetenschapper van de missie, aan The New York Times. ‘Iedereen zat al klaar om de overwinning uit te roepen, toen iemand zei: “Ja, hier is een foto, er zit niets in de buis.” Het was erg ontmoedigend.’
 

Zo zet Perseverance zijn boor - aan zijn robotarm - in een rots (illustratie). 

 

Rots te bros

Maar nadat de ingenieurs van NASA data van Perseverance hadden bestudeerd, bleek dat de mislukte boring niet te wijten was aan het boormechanisme, maar aan de rotssoort die was gekozen. Die bleek te bros te zijn. Toen de boor zijn tanden in de rots zette, brak de rotskern in kleine stukjes en hier en daar verpulverde hij zelfs. Om die reden bleef er geen nette rotskern achter in het metalen buisje.
 

Zo hard mogelijk

Voor de tweede poging, op 1 september, zocht Perseverance dan ook een stuk rots uit dat er zo hard mogelijk uitzag. Het feit dat de rots nog op het Marsoppervlak ligt, laat zien dat hij bestand is gebleken tegen miljoenen jaren aan wind, en niet is geërodeerd.
 

Weer leeg?

Deze boring verliep helemaal volgens het boekje, hoewel erna nog spannende dagen volgden. Lieten de foto’s die Perseverance doorstuurde in eerste instantie namelijk duidelijk een rotsmonster in het buisje te zien, na een paar keer schudden leek dat buisje weer leeg.

Het is goed mogelijk dat op dit moment de moed de NASA-ingenieurs in de schoenen zonk, maar opgeven staat niet in hun woordenboek. ‘We moeten nog een paar foto’s nemen met fellere verlichting, om helemaal zeker te zijn’, twitterde hoofdingenieur Adam Stelzner op 3 september.

En ja, die foto’s lieten duidelijk zien dat het eerste bodemmonster van Perseverance veilig in het metalen buisje zit, waar het hoort te zitten.

 

Direct na het boren, het monster met gesteente is duidelijk zichtbaar.

 

Na schudden - om het monster te verdichten - lijkt het alsof het buisje weer leeg is, een tijdelijke tegenvaller voor het team van NASA.

 

Fellere lamp

De donkere schaduw die op de eerdere foto’s te zien was, werd alleen veroorzaakt doordat het gebruikte licht niet diep genoeg in het buisje kon doordringen. Nu er een fellere lamp werd gebruikt, was duidelijk het gesteente te ontwaren.

Perseverance kan het buisje nu sluiten en neerleggen op het oppervlak van Mars. Daar zal het monster nog een paar jaar blijven liggen, totdat een ander karretje het buisje in een volgende deel van het grote Mars Sample Return-project komt oppikken.

 

Hulp van Ingenuity

De Marsrover gaat met zijn camera’s en analyseapparatuur op zoek naar andere soorten gesteente, om een zo divers mogelijke verzameling van gesteentemonsters te verzamelen.

Daarbij krijgt hij de hulp van de drone Ingenuity, die veel langer goed blijft functioneren dan de NASA-ingenieurs hadden durven hopen. Het helikoptertje heeft inmiddels bewezen dat het kan vliegen in de ijle atmosfeer van de planeet — het hoofddoel van dit nevenproject — en daarnaast ook nog veel grotere afstanden kan afleggen dan vooraf voor mogelijk was gehouden.

 

Verkenner van het terrein

Nu Ingenuity dus in zijn ‘bonustijd’ zit, gebruiken de projectleden van Perseverance hem maar wát graag nuttig. De drone blijft de Marskar volgen, als verkenner van het terrein dat voor hem ligt.

Ook draagt Ingenuity bij aan de wetenschappelijke missie van de rover. Zo waren de NASA-wetenschappers aanvankelijk van plan om een plek te bezoeken die er opvallend uitzag op satellietbeelden gemaakt van Mars. ‘Maar toen we naar de beelden keken die Ingenuity had gemaakt, waren we minder onder de indruk’, zei projectwetenschapper Farley tegen The New York Times. ‘We besparen nu een hoop tijd door er niet heen te rijden.’


Openingsfoto: mooi rond gat in een rots op Mars. Foto's NASA / JPL-Caltech