Onderzoeksinstituut TNO ontwikkelde een soort bordspel dat spelers helpt om de dreiging van hybride oorlog te begrijpen. Dat is een vorm van conflict waarbij economische, maatschappelijke én militaire zwaktes worden uitgebuit door een natiestaat. Het bordspel geeft spelers gebeurtenissen en vraagt ze om erop te reageren.

Read this article in English

TNO zette het Hybrid Strategies Lab op waar het spel kan worden gespeeld. Ook brengt het lab het spel naar andere onderzoeksinstituten of ministeries over de hele wereld. De spelers zijn veelal besluitvormers van de ministeries van Defensie, Justitie & Veiligheid en Buitenlandse Zaken.Op een congres eerder deze week overmilitaire misinformatie vertelde projectleider Rick Meessen ook over een spel waarin de situatie in de Baltische staten wordt nagespeeld. In Litouwen, Letland en Estland is Rusland op dit moment bezig met campagnes die het vertrouwen in de lokale regering moeten ondermijnen of Russische acties bij de grens legitimeren. Maar ook brandhaarden zoals Syrië worden met het bordspel van TNO onderzocht.  

 

Potje Risk

Het spel zelf lijkt op Risk: een landkaart met fiches die staan voor bepaalde soorten aanvallen. De manier van spelen is echter anders: iedere ronde zeggen de verschillende spelers die bijvoorbeeld de EU, de Baltische Staten en Rusland vertegenwoordigen, hoe ze willen reageren op een nieuwe ontwikkeling. Een moderator adviseert de spelers over de gevolgen van hun daden.

Volgens TNO werken dit soort spellen goed voor bewustwording: besluitvormers realiseren zich de complexiteit van zaken als 'fake news', agressieve overnames van bedrijven in een land of van troepenconcentraties langs de grensd. Maar er zijn ook beperkingen, zo benadrukte Meessen. 'Je hebt veel kennis van elke betrokken partij nodig om het spel goed te kunnen spelen. Daarvoor moet je dus veel voorkennis hebben en heb je goede begeleiding nodig.' Daarnaast ziet hij bij Westerse spelers een dominante gedachtengang, die misschien wel niet past bij de rollen die ze aannemen. 'Westerlingen denken vaak in win-win, en proberen vanuit dat idee conflict op te lossen. Maar voor sommige landen is een zero sum game, waarbij niemand wint, het eigenlijke doel.'
 

Slecht voor besluitvorming

Mede door die beperkingen lijken de games niet per se goed te werken voor besluitvorming; de situaties in een hybride oorlog zijn vaak te complex om met een bordspel te doorgronden. Maar omdat de hybride vorm van oorlogsvoeren voor velen relatief nieuw is, kan het spel toch helpen om in de toekomst beter bestand te zijn tegen die dreigingen uit het buitenland.