Na ruim twintig maanden stilstand gaan eind deze maand weer de eerste Boeing 737 MAX-toestellen de lucht in. American Airlines gaat in de Verenigde Staten weer vliegen met dit toestel. Dat is, na aanpassingen aan de besturingssoftware, nu helemaal veilig, zeggen Boeing en de FAA.

Gisteren vloog American Airlines een van de aangepaste toestellen rond met journalisten en fotografen aan boord. Dit moest laten zien hoeveel vertrouwen de luchtvaartmaatschappij in het toestel heeft.

Eind deze maand vliegen er ook weer passagiers met het toestel. American Airlines gaat vanaf 29 december de 737 MAX-toestellen inzetten op de dagelijkse verbinding tussen New York en Miami, weet de Associated Press.
 

Goedgekeurd

American Airlines is de eerste luchtvaartmaatschappij die weer met het voormalige probleemtoestel gaat vliegen. De Amerikaanse luchtvaartautoriteit FAA had het aangepaste toestel op 18 november weer goedgekeurd om mee te vliegen, nadat Boeing de benodigde aanpassingen had gedaan.

Alle toestellen van het type 737 MAX staan sinds maart 2019 aan de grond, na twee dodelijke crashes kort achter elkaar met het - destijds - relatief nieuwe toestel. Een nieuw onderdeel van de automatische besturing bleek in sommige situaties de neus te krachtig omlaag te duwen. Daarnaast waren piloten niet goed geïnformeerd over de aanwezigheid van dit systeem (Manoeuvring Characteristics Augmentation System, kortweg MCAS) in het vliegtuig.
 

Aanpassingen op cruciale punten

Boeing heeft in de afgelopen ruim anderhalf jaar verschillende aanpassingen gedaan die de veiligheid van de Boeing 737 MAX-8 en de 737 MAX-9 (een verlengde versie) op peil moeten brengen. Ten eerste is het hevig bekritiseerde MCAS-systeem, een uitbreiding van de automatische piloot, op cruciale punten aangepast.

Zo schakelt MCAS alleen onder uitzonderlijke omstandigheden in, namelijk wanneer de invalshoek (ook wel angle of attack genoemd, dit is de hoek tussen de inkomende luchtstroming en de vleugels; zie ook de figuur hieronder) van het vliegtuig te groot wordt. Dit komt voor bij te lage snelheid of wanneer de piloot een te agressieve manoeuvre uitvoert. Dan dreigt overtrek, waarbij het toestel zijn lift verliest en uit de lucht kan vallen.
 

Illustratie Ruud Vogelesang

 

Twee sensoren

Ook wordt MCAS nu aangestuurd door twee angle-of-attack-sensoren, in plaats van één, wat eerst het geval was. Dit maakte het systeem kwetsbaar. Als een kritisch systeem op basis van slechts één sensor regelt, dan levert dat een te groot risico op fouten op, zeiden experts eerder tegen De Ingenieur (lees: ‘Het probleemkind van Boeing’, pdf-bestand).

Ten slotte zal MCAS nu nog maar één keer inschakelen en zal het nooit het vermogen van de piloten overrulen om het vliegtuig te besturen. Bij de beide crashes met het toestel probeerden de piloten de besturing weer over te nemen van MCAS, maar dat lukte niet. Bij de eerste ramp in Indonesië probeerden de piloten dit 26 keer tevergeefs. Elke keer duwde de automatische piloot de neus van het vliegtuig omlaag, met fatale gevolgen.
 

Trainen

De tweede grote maatregel die Boeing neemt, is het trainen van piloten. Alle piloten die (willen gaan) vliegen met de 737 MAX-toestellen moeten aanvullende trainingen volgen. Onderdeel daarvan zijn het grondig bestuderen van het handboek van het toestel en het oefenen van scenario’s in een flight simulator.

Dit was bij de invoering van de MAX, in 2017, allemaal niet het geval. Boeing had er alles aan gedaan om te zorgen dat piloten die al met de oude 737’s mochten vliegen, zonder extra training en instructie met de 737 MAX mochten gaan vliegen. Aantrekkelijk voor de luchtvaartmaatschappijen, maar dit bleek te kort door de bocht. Onder druk van de FAA is Boeing hier nu op teruggekomen.
 

Opslag

American Airlines heeft zo’n vierhonderd MAX’en aan de grond staan en zal deze druppelsgewijs weer in gebruik gaan nemen. Door de coronapandemie zal dit in een rustig tempo gebeuren, want ‘we willen ze niet zo snel in gebruik nemen dat ze daarna weer in de opslag moeten’, aldus chief operating officer David Seymour tegen Yahoo Finance.

Andere luchtvaartmaatschappijen in de VS volgen waarschijnlijk pas in de eerste maanden van 2021 met het terug in gebruik nemen van de 737 MAX-toestellen. Ook in Brazilië en Europa staan de autoriteiten klaar om het toestel goed te keuren voor vluchten. In Europa kan dat op zijn vroegst half januari gebeuren, schrijft de EASA.


Openingsfoto Zeven toestellen van het type 737 MAX staan in april 2019 aan de grond op luchthaven Vaclav Havel in Praag. Foto Shutterstock.