Van onderzoeksjournalist Marcel Metze verscheen Hoog spel, een fascinerende, ‘politieke biografie’ van Shell als politiek speler. De Ingenieur stelde de auteur vijf vragen.

Waarom heeft u dit boek geschreven?  

Marcel Metze. Portret: Flip Franssen

‘Bedrijfsbiografieën richten zich vaak op een organisatie of technologie. Zo’n boek is over Shell ook geschreven, niet zo lang geleden door Utrechtse historici. Maar ik wilde dieper graven in de verwevenheid van olie, gas en geopolitiek. Die politiek wordt vaak beschouwd als de context waarbinnen een bedrijf als Shell moet opereren. Maar Shell is juist een actieve speler in dat politieke machtsspel.’ 

Wat fascineert u in het onderwerp?

‘Ik zie 1995 als een sleuteljaar. Toen speelden er drie crises die de toekomstige koers van het bedrijf hebben bepaald: de milieu­kwestie rond het afgedankte boorplatform Brent Spar, de dood van Ken Saro-Wiwa en de mensenrechtenkwestie rond oliewinning in Nigeria, en een grote reorganisatie waarbij Shell meer naar Amerikaans model werd opgezet. Er heerste toen chaos rond Shell. Daar ontstond mijn interesse.’ 

Voor wie is het boek bedoeld?

‘Als onderzoeksjournalist schrijf ik voor een breed, geïnteresseerd publiek. Bij een eerder boek dat ik schreef, over Philips, merkte ik dat het extra interessant was voor mensen die bij het bedrijf of in dezelfde sector werken. Voor hen is het goed om er even bij stil te staan: in wat voor wereld opereer ik, wat doet dat met mij? Want het is geen geheim dat werken in een chaotische wereld van zo’n multinational je persoonlijke ethiek beïnvloedt.’ 

Waar ingenieurs zich voorheen alleen met techniek konden bezighouden, daar is nu een breder bewustzijn nodig

Wat heeft u geleerd tijdens het schrijven?

‘We weten dat je bij zo’n bedrijf als Shell vuile handen krijgt, maar hoe werkt dat nu echt? Hoe wordt er binnen Shell gedacht en wat zijn de mechanismen die het bedrijf heeft ontwikkeld? Dat perspectief zocht ik, in vele gesprekken en ook in archieven. Shell bood zelf daarbij nauwelijks medewerking. Oud-topman Jeroen van der Veer daarentegen sprak ik uitgebreid. Hij was ook zo sportief het eerste exemplaar in ontvangst te nemen.’

Waarom moeten ingenieurs het boek lezen?
 
‘Voor ingenieurs is Shell altijd een fantastisch bedrijf geweest, een fijne werkgever. Maar waar ingenieurs zich voorheen alleen met techniek konden bezighouden, daar is nu een breder bewustzijn nodig. Dit boek laat de context zien van het werk van de Shell-­ingenieurs: de gevolgen voor het milieu en de mensenrechten bijvoorbeeld. Zo toont dit boek het grotere plaatje.’

Hoog spel. De politieke biografie van Shell
Marcel Metze | 632 Blz. | € 34,95 | e-boek € 19,99


Foto boven: Een Shellkantoor in de Verenigde Staten. Credit: Depositphotos