Nederlandse bedrijven vroegen in 2021 meer octrooien aan dan in het jaar ervoor. Dat blijkt uit de Patent Index 2021 die het Europees Octrooibureau (EOB) vandaag publiceert. Daarmee is een dalende trend in octrooiaanvragen gekeerd en dat is op termijn goed voor de Nederlandse economie.

 

Vorig jaar deden Nederlandse bedrijven 6.581 aanvragen voor een octrooi bij het Europees Octrooibureau (EOB), 3,1 procent meer dan in 2020. Dat is de sterkste groei sinds 2015, maar misschien wel belangrijker: de negatieve trend van steeds dalende aantallen aanvragen in de twee voorgaande jaren (2020: -8 procent, 2019: -2,8 procent) is daarmee doorbroken; zie de figuur hieronder.

Nog even, wat is een octrooi ook alweer? Het is een document waarmee een bedrijf of individu een uitvinding vastlegt, zodat hij of zij anderen kan verbieden om op basis daarvan producten te gaan maken. Een ander woord voor octrooi is patent; de twee termen worden vaak door elkaar heen gebruikt.
 

Europese patentaanvragen vanuit Nederland. Grafiek EOB

 

Octrooien en economische activiteit

Het Europees Octrooibureau brengt graag het belang van octrooien onder de aandacht. Niet alleen omdat de instantie er haar bestaansrecht aan ontleent, maar vooral omdat uit octrooien economische activiteit kan voortvloeien. Anders gezegd: de meeste bedrijven leggen hun intellectual property (IP) vast met het idee om er later geld mee te gaan verdienen.
 

Regionale verschillen

Uit het net verschenen rapport van het EOB blijkt niet alleen dat het aantal Europese patenten vanuit ons land weer in de lift zit, maar er komen ook regionale verschillen naar voren.

Zo blijkt Noord-Brabant in Europa een belangrijke regio voor octrooiaanvragen. Bedrijven in die provincie vroegen in 2021 3.375 octrooien aan, waarmee de regio op de vijfde plek in Europa staat.
 

Eindhoven

Nog verder inzoomend komen we terecht op het niveau van stadsregio’s en het zal niet verbazen dat het de stadsregio Eindhoven is die in Noord-Brabant de kar trekt. Na de metropolen München en Parijs is het gebied rond Eindhoven zelfs de grootste van Europa in het aanvragen van Europese octrooien.


 

Philips

Een ander lijstje laat zien waaraan Eindhoven die ranking te danken heeft. Op de lijst met bedrijven in Nederland en hun octrooiaanvragen prijken in de hoogste regionen namen als Philips, ASML, NXP en Signify (voorheen Philips Lighting), die allemaal zetelen in de hightech stad in Zuidoost-Brabant.

Philips is daarbij wel van een andere orde dan de rest. Het grote bedrijf deed in 2021 1311 aanvragen voor een octrooi, tegenover 641 voor Signify, 336 voor ASML en 312 voor NXP. Van alle bedrijven die een Europese octrooiaanvraag deden, staat Philips daardoor op plaats negen; van alle bedrijven op het gebied van medische technologie deed Philips zelfs de meeste octrooiaanvragen.


 

Innovatiekracht

Het aantal octrooiaanvragen in relatie tot het aantal inwoners is volgens het Europees Octrooibureau een indicatie voor de innovatiekracht van een land. Wat dat betreft doet Nederland het prima, want ons land staat met 383 octrooiaanvragen per miljoen inwoners (was 369 in 2020) op de vierde plaats van alle landen die octrooiaanvragen indienen bij het EOB (daaronder trouwens ook landen van buiten Europa die hun intellectueel eigendom in Europa willen beschermen).

Volgens het EOB is het gestegen aantal octrooiaanvragen goed nieuws. ‘Het aantal octrooien dat wordt aangevraagd, zegt iets over de innovatiekracht van een land. Als er nu veel wordt geïnnoveerd, is dat later een motor voor de economie’, zegt Victor Veefkind, een onderzoeker bij het EOB, tegen NRC.



Oppassen met open innovatie

Voor veel jonge ondernemers is het niet vanzelfsprekend om uitvindingen vast te leggen in een patent. Zij werken vaak volgens het principe van open innovatie, het delen van kennis met verschillende partijen.

Dat klinkt goed, maar het is wel oppassen geblazen, waarschuwde octrooigemachtigde Nyske Blokhuis onlangs in De Ingenieur. ‘Vraag je geen bescherming aan voor je innovatie, dan houdt niets andere bedrijven tegen om jouw product via reverse engineering na te maken en op de markt te brengen’, schreef ze in een opiniestuk.

‘Beschik je over een octrooi, dan mag je een ander bedrijf verbieden met je idee aan de gang te gaan. Let op, dat is niet verplicht. Je kunt je nieuwe technologie nog altijd delen met wie je wilt.’

 

Openingsfoto: het gebouw van het Europees Octrooibureau in Rijswijk. Foto EPO