Lange tijd bestond het idee dat grotere zoogdieren in het gebied rond de ontplofte kerncentrale van Tsjernobyl te lijden zouden hebben onder het aanwezige stralingsniveau. Uit een grootschalig populatieonderzoek blijkt dat het negatieve effect van het eerste jaar na de ramp in zijn tegendeel is gekeerd: de populatie is gezond en groeit.

Na de kernramp in 1986 werd een gebied van 4200 km2 rond de centrale voor mensen ontoegankelijk verklaard. Het eerste jaar, toen het stralingsniveau het hoogst was, hadden grotere zoogdieren duidelijk te lijden. Maar ondanks de nog steeds aanwezige verhoogde stralingsniveaus herstelde de populatie van grote zoogdieren zich: eland, ree, beer en wolf hebben inmiddels hetzelfde niveau als in referentiegebieden waar geen stralingsoverlast is.

Uit grondonderzoek en uit onderzoek van de spieren van de zoogdieren bleek een stralingsdosis van 1 tot 5 microgray per uur (gray is de eenheid geabsorbeerde stralingsenergie in een kilogram weefsel). De dosis is vergelijkbaar met wat is toegestaan voor medewerkers in een nucleaire installatie.

Groot gebied

De onderzoekers onder leiding van hoogleraar Jim Smith van de University of Portsmouth gebruikten luchtopnames en tellingen van sneeuwsporen in het gebied vanaf 1987. Het bijzondere van de studie is dat het betrekking heeft op een veel groter gebied dan in andere studies en over verschillende jaren is herhaald, zodat er een completer beeld is ontstaan.

Opmerkelijk is dat in andere gebieden, die niet zijn beschermd als reservaat, de populatie van de genoemde dieren duidelijk achteruit gaat. ‘Straling is ook voor dieren niet goed, maar de studie laat zien dat menselijke activiteiten als jagen, landbouw en houtkap een funestere uitwerking hebben’, aldus Smith. Verder noemt hij het gebied rond Tsjernobyl ‘een fantastisch experiment, omdat we nu voor het eerst de kans hebben om te zien wat het effect van straling op de langere termijn is. De meeste laboratoriumproeven zijn van korte duur, nu kunnen we het effect over tientallen jaren bestuderen’.

De stralingsdosis in het gebied van Wit-Rusland dat direct grenst aan het kerncentralecomplex van Tsjernobyl in het noorden van Oekraïne.

 

Lees hier het artikel van Smith cs. in Current Biology

Lead image: de Europese grijze wolf in Tsjenobyl. Foto Sergey Gashchak