Terwijl mobiele telefoons na een paar jaar al worden afgedankt, gaat een beetje schip langer mee dan een menselijke carrière, constateert Rolf Hut.

De Brandaris staat er nog, de schelpenfietspaden door de duinen zijn er nog, de huisjes verstopt in duinpannen. In dertig jaar is er niets veranderd; Terschelling is thuiskomen in mijn jeugd. Wat er ook niet is veranderd: de veerboot MS Midsland. Toen we dertig jaar geleden voor het eerst naar Terschelling gingen, werden we door de Midsland naar het ­eiland gebracht en nu wordt het schip nog steeds ­ingezet wanneer het extra druk is.

En dan te bedenken dat Rederij Doeksen de Midsland tweedehands kocht. De veerpont werd gebouwd als de Rheinland in 1974. Dat lees ik op Wikipedia, op mijn haperende, drie jaar oude iPhone. Het verschil is stuitend: waarom toch elke twee jaar een nieuwe telefoon, terwijl een schip als de Midsland al 44 jaar meegaat?

In de scheepvaart zit ingebakken dat een schip wordt doorverkocht nadat de eerste klant er klaar mee is.

Als reden wordt altijd gegeven dat de ontwikkelingen in mobiele telefonie zo snel gaan. Een telefoon ontwerpen die langer dan drie jaar meegaat, betekent dat je wordt ingehaald door een concurrent met een nieuwer model. Moeite doen voor een langere levensduur is jezelf in de voet schieten. Mobiele telefoons gaan na drie jaar massaal op de afvalberg, terwijl er waardevolle ­onderdelen in zitten die anderen mogelijk nog hadden kunnen gebruiken.

In de scheepvaart zit ingebakken dat een schip wordt doorverkocht nadat de eerste klant er klaar mee is. Een beetje schip gaat langer mee dan een menselijke carrière en gedurende die levensduur wordt het binnenwerk meerdere keren verbouwd. Daarom wordt bij het eerste ontwerp al rekening gehouden met het feit dat het interieur er een keer uit moet.

Als je als ingenieur bij Apple of Samsung werkt, kun je best ­beslissen de camera demonteerbaar te maken zonder dat je werkgever over de kop gaat.

Bij telefoons doen de grote spelers dat niet en dat is jammer. Fairphone heeft laten zien dat het wel kan. Het ­Nederlandse bedrijf maakt een telefoon die als LEGO-blokjes uit elkaar is te halen. Belangrijkste verschil met Apple en Samsung: schroefjes in plaats van lijm.

Ik geloof die hele ‘anders verlies je van je concurrent’-­logica van Apple en Samsung niet zo. Ze controleren de facto de mobieletelefoonmarkt. Als je daar als ingenieur werkt, kun je best ­beslissen de camera demonteerbaar te maken zonder dat je werkgever over de kop gaat. En wie weet maak je over een jaar of drie de sier doordat jouw camera opduikt in een schoolproject voor nieuwe ­ingenieurs, zoals de spullen van Fairphone nu al doen.

Wat mij betreft kunnen ingenieurs inspiratie opdoen bij onze scheepsbouwcollega’s en bij de pioniers achter de Fairphone. Als zij bij het ontwerpen van boten en telefoons rekening kunnen houden met het feit dat een onderdeel er ook weer uit moet kunnen, dan kunnen wij dat allemaal, toch?

Rolf Hut is universitair docent aan de TU Delft, maker, spreker en schrijver. In zijn column voor De Ingenieur kijkt hij naar dingen die misschien geen hoogwaardig ingenieurswerk uitstralen, maar wel getuigen van denken als een ingenieur.

Foto: Hans de Lijser