Uber en uit?
Op 18 maart 2018 zijn er waarschijnlijk, net zoals elke dag, wereldwijd ruim drieduizend slachtoffers gevallen in het verkeer. Eén daarvan beheerst sindsdien de discussie, omdat Elaine Herzberg overleed door een aanrijding met een zelfrijdende testwagen van Uber.
De politie beschreef het ongeval snel als onoverkomelijk, ook voor een menselijke chauffeur. Maar toen de beelden werden vrijgegeven, leek dat toch heel anders te liggen. Het slachtoffer is op de dashboardcamera inderdaad pas laat op te merken. Maar met een camera met een hogere resolutie (of onze ogen), maar vooral met moderne lidar- en radarsystemen die normaal gesproken worden gebruikt bij autonome auto’s, ook die van Uber, was dit ongeval waarschijnlijk te voorkomen geweest. Ik verwacht zelfs dat een standaard Volvo XC90 met zijn moderne veiligheidssystemen weinig moeite had gehad met de situatie. Maar hier betrof het een Volvo die door Uber was aangepast – dat maakt de zaak nog pittiger. Voorlopig blijft het nog gissen wat er precies fout is gegaan.
De enorme onvoorzichtigheid waarmee Uber te werk is gegaan, is schadelijk
Dat de overdreven optimisten een wat genuanceerdere blik op de toekomst van autonome mobiliteit krijgen, is niet erg. De bijzin ‘Straks als we autonome auto’s rijden, dan…’ wordt vaak gevolgd door kwalijke onzin. Zoals de bespiegeling dat we minder parkeergarages nodig zullen hebben, de files verdwenen zijn, het zelf rijden verboden is en de verzekeringsbranche niet meer nodig. Ik waag het allemaal te betwijfelen.
Aan de andere kant van de techno-optimisten staan de sceptici, die zelfs al roepen om helemaal op te houden met het toelaten van autonomie in auto’s. Dat is kwalijk, omdat de potentie voor veiliger verkeer op termijn onbetwist is. Des te schadelijker is de enorme onvoorzichtigheid waarmee Uber te werk is gegaan.
Ik hoop dat de vertraging mee zal vallen. Maar voor de verdere ontwikkeling van het autonoom rijden verwacht ik weinig meer van Uber. Ik heb altijd twijfel gehad aan de oprechtheid om een robottaxibedrijf te worden. Want tijdens de vele lastige gesprekken met taxibonden en overheden over oneerlijke concurrentie is een vergezicht van chauffeurloze taxi’s een handige troefkaart voor Uber. Dat kan de investering al waard zijn. Ik denk ook niet dat ze zelfrijdende auto’s nodig hebben, want het product is al erg goed met menselijke chauffeurs – en helemaal als die in de toekomst in veel veiligere schonere auto’s zullen rijden, zoals wij allemaal. De impliciete overvoorzichtigheid van een robottaxi zal de beperkte meerkosten van een chauffeur nog decennialang kunnen verantwoorden.
Hoeveel doden accepteren we van autonoom rijden? Hoeveel doden accepteren we van conventionele auto’s? Misschien maar helemaal stoppen met autorijden, werd al geopperd in een opiniestuk in het NRC. Maar als je dat wil bereiken, moet je helemaal stoppen met verkeer, op wandelen na. Want die drieduizend slachtoffers vielen maar voor de helft door auto’s. Het aantal dodelijke slachtoffers per reizigerskilometer verschilt niet zo veel tussen de verschillende modaliteiten. Wandelen dan maar, voor de zekerheid met een helm op, ingepakt in bubbeltjesplastic. Tja, er is niets zo dodelijk als leven.
Carlo van de Weijer is directeur van het strategisch onderzoeksgebied Smart Mobility aan de TU Eindhoven en tevens werkzaam bij TomTom.
