De energietransitie vraagt om nieuwe materialen, zoals sterker, vervormbaar staal voor betere accu’s, lichtere voertuigen en efficiĂ«ntere windturbines. Die moeten we ook in eigen land kunnen maken. 

Het beste van 2022
Aan het einde van het jaar blikt De Ingenieur traditiegetrouw vast vooruit op het volgende jaar. Welke technologieën breken door? Welke technische oplossingen gaan het verschil maken voor onze samenleving? Wij hebben er elf voor u uitgelicht in het speciale dossier Het beste van 2022.

‘Nu kunnen we hoogwaardiger staal produceren, geschikt voor de producten van de toekomst.’ Tata Steel-directeur Hans van den Berg kon zijn enthousiasme dit najaar nauwelijks bedwingen bij de ingebruikstelling van een nieuwe volcontinu gietmachine. 

Zijn enthousiasme is begrijpelijk. Niet eerder deze eeuw stak het IJmuidense staal­bedrijf zoveel geld in een enkele machine: 220 miljoen euro. De bouw­werkzaamheden hadden vijf jaar geduurd en de bouwplaats was immens: een veertien meter diepe put van veertig meter breed en 195 meter lang – terwijl de twee al bestaande giet­machines er pal naast gewoon in bedrijf waren.

Voor de fundering waren achthonderd vrachtwagens vol beton nodig en is zo’n twee miljoen kilogram staal gebruikt. Een van de huzarenstukjes was het verplaatsen van een dragende kolom in een draaiende staalfabriek. Daarvoor ontving het bedrijf al de Nationale Staalprijs.


Hart van de staalfabriek

De continugietmachine vormt het hart van de staalfabriek. Pannen met driehonderd ton vloeibaar staal worden erin omgekieperd, waarna er gecontroleerd gloeiende plakken staal uit komen. Die plakken gaan vervolgens door naar de walserij. 

Met de nieuwe machine, die binnenkort volledig in bedrijf wordt genomen, heeft Tata Steel naar eigen zeggen nu de meest geavanceerde continugietmachine ter wereld staan. De machine beschikt over een hightech gietvorm en een beter koelsysteem om scheurtjes in de plakken te voorkomen. Met de nieuwste glas­vezeltechniek wordt de temperatuur in de continugietmachine voortdurend op 2500 punten gemeten. Het proces is bovendien grotendeels geautomatiseerd.

De machine kan staalsoorten produceren die supersterk en tegelijk vervormbaar zijn. Het gaat daarbij onder meer om staal voor batterijen en elektrische auto’s. Juist dat nieuwe staal is bij uitstek geschikt voor het maken van producten die helpen bij de verduurzaming, stelt Tata Steel.



Stabielere keten

Doordat het staal sterker is, is er minder van nodig bij de bouw van bijvoorbeeld auto’s. Dat scheelt in het brandstofverbruik.

Tegelijk moet de nieuwe gietmachine ook voor een stabielere productieketen zorgen. ‘Een bottleneck in het staalmaakproces is nu weggenomen’, zegt manager Chris Kollöffel.

Afgelopen jaar kondigde Tata Steel onder grote politieke en maatschappelijke druk aan de productie verregaand te verduurzamen. Op den duur wil het bedrijf overstappen op schonere productieprocessen op basis van eerst aardgas en later waterstof. 

De nieuwe gietmachine leidt nog niet tot een verlaging van de CO2-uitstoot, erkent het staalbedrijf, al zal een stabielere productie­keten wel een hoop storingen schelen, met alle ­nadelige gevolgen van dien. Maar die nieuwe staalsoorten vormen een grote en nood­zakelijke stap voorwaarts, in de richting van een duurzamer toekomst. 


Foto: Tata Steel