Een nieuw boek beschrijft het onbekende, veelzijdige leven van de zeventiende-eeuwse cartograaf, bouwmeester en hofdienaar Isaac van Geelkercken.

De naam Isaac van Geelkercken zal bij weinig mensen een belletje doen rinkelen. Ook Martin Hendriks, indertijd op zoek naar een afstudeeronderwerp, kwam de naam slechts bij toeval op het spoor. Hij raakte geïntrigeerd: wat was het verhaal van deze zeventiende-eeuwse landmeter, cartograaf, vesting- en stedenbouwkundig ingenieur en postmeester-generaal? Hoe kon één persoon al die functies in zich verenigen? En hoe werd deze zoon van een Amsterdamse uitgever de hofingenieur van de Deense koning?

Het werd een levensproject voor Hendriks, momenteel werkzaam als cultuurmanager. De scriptie werd een proefschrift, het proefschrift werd een boek – door Wbooks uitgegeven, vol prachtig kaartmateriaal.

Veroordeeld tot kadastrale archieven

Dat we Van Geelkercken niet kennen, is niet zo vreemd. Waar andere cartografen hun werk in kostbare boekuitgaven aan de openbaarheid toevertrouwden, daar was het werk van de landmeter veroordeeld tot kadastrale en andere archieven.

De grote kentering in het leven van Van Geelkercken vond plaats toen hij in 1644 naar Noorwegen verhuisde. Van landmeter werd hij ineens ingenieur van de Deense koning in het Noorse deel van het Deense Koninkrijk. In de dertien jaar erna zou hij onder moeilijke (oorlogs)omstandigheden aan tal van vestingen werken. Het ging daarbij altijd om bestaande vestingen en stedenbouwkundige projecten die hij drastisch versterkte of uitbreidde.

Isaac van Geelkercken (1615-1672)

Landmeter aan het hof van Gelderland, ingenieurs des konings in Noorwegen

Martin Hendriks | 208 blz. | € 39,95

 

Logisch verband

Onbevredigend is dat Hendriks zelfs na grondig speurwerk in de Scandinavische archieven geen uitsluitsel kan geven over de vraag hoe men bij de Hollander was terechtgekomen: die was vast een adequate landmeter, maar voor een zo vooraanstaande functie als koninklijk steden- en vestingbouwkundig ingenieur had hij voor zover bekend niet de juiste papieren.

Hendriks slaagt er wel in een logisch verband te leggen tussen de zeer uiteenlopende professionele bezigheden van Van Geelkercken. Des te knapper omdat de rapporten, brieven, schetsen, kaarten en plattegronden die Hendriks de afgelopen meer dan tien jaar boven water heeft weten te krijgen vrijwel niets prijsgeven over de persoonlijke drijfveren van de ‘ingenieur des konings’.


Beeld boven: Uitbouwplannen voor de vesting Bahus (nu in Zweden, toen nog in Noorwegen) door Isaac van Geelkercken in 1647. Oslo, Nasjonalbiblioteket