President Obama kondigt naar verwachting begin 2015 aan dat de VS astronauten naar Mars gaan sturen. Asteroïden kunnen daarbij helpen.

tekst dr. Henk Klomp


 
Europa snoepte afgelopen maand de Amerikanen de primeur van de eerste asteroïdelanding af, maar de VS hebben nieuwe plannen. Na de opdoeking van de spaceshuttle hebben Amerikaanse ruimtegeleerden voor Obama het stof geblazen van het decennia oude plan om via asteroïden de ruimte te gaan verkennen. ‘De truc is een asteroïde te vinden die ook richting Mars gaat’, meent natuurkundige Richard Binzel van het Massachusetts Institute of Technology (MIT). ‘En die komen we vanzelf tegen als we de komende jaren ons werk doen.’

Volgens de Amerikaanse wet moet NASA over vijf jaar de baan hebben bepaald van negen van de tien asteroïden groter dan 140 m die een kans hebben op aarde in te slaan. De meeste asteroïden in het zonnestelsel bevinden zich in de Kuipergordel tussen Mars en Jupiter, maar Jupiters aantrekkingskracht trekt een aantal ervan tot op maar 40 miljoen km van aarde. Zodoende komen jaarlijks tienduizenden asteroïden in de buurt van de aarde, waarvan er ongeveer duizend groter zijn dan 1 km. Daarvan kunnen er zo’n 150 de baan van de aarde kruisen en mogelijk met de aarde botsen. In het verleden is dit ook gebeurd: zo’n asteroïde veranderde aan het einde van de geologische periode van het Krijt voorgoed het dieren- en plantenleven op aarde. En vorig jaar richtte een 20 m grote vuurbal in het Russische Tsjeljabinsk voor honderd miljoen dollar schade aan en vielen er tweeduizend gewonden.
 
Minder riscio
Meeliften met een asteroïde heeft als voordeel dat die veel meer ruimte biedt aan de bemanning om te verblijven dan de krappe ruimtecapsule. Ze kunnen bovendien niet alleen de eventuele ruimtekolonie een eind gratis richting Mars brengen, ook ligt de weg open naar honderden of misschien wel duizenden andere asteroïden, zodra astronauten ergens een kolonie hebben gesticht. Zo kan een samenhangend programma van geleidelijke exploratie worden uitgerold tussen 2020 en 2030, dat minder risicovol lijkt dan een directe vlucht naar Mars. Tegen het midden van deze eeuw zouden zelfs op bepaalde geselecteerde asteroïden grondstoffen voor ruimtevaart kunnen worden geëxploiteerd.

Het grote voordeel van de asteroïden is dat de zwaartekracht er zo klein is dat het toenaderen en later weer wegvliegen geen dure raketten vereist. Dat is bijvoorbeeld wel het geval bij een landing op de maan of op de manen van andere planeten, zoals met de landing van de drie miljard dollar kostende lander Huygens  op Titan in 2005. Het hele huzarenstukje om zo’n lander met peperdure warmteschilden en parachutes veilig op de grond te zetten is bij een asteroïde niet meer nodig. De astronauten hoeven er eigenlijk alleen naast te gaan vliegen en een robot met een harpoen, haak of robotarm af te laten zakken. Een asteroïde met de omvang van een stad heeft bijvoorbeeld een tienduizendste van de zwaartekracht van de aarde.

‘We moeten een omschakeling maken in ons denken over de kleinere hemellichamen’, stelt Binzel. ‘De asteroïden die het dichtste bij de aarde komen, zijn precies degene die opstapjes richting Mars kunnen zijn.’ Want wat ESA vorige maand heeft laten zien met de landing van Philae, kunnen de Amerikanen volgens hem ook. Hij adviseert dat Obama een nieuw New Frontiers-programma start voor landingen op asteroïden die bestemmingen voor astronauten kunnen zijn op weg naar Mars.

Zo bezien is ESA’s recente landing op de komeet 67P/Churyumov-Gerasimenko, 500 miljoen km van de aarde, eigenlijk een gemiste kans. Als ESA de eigen tijdsplanning had gehaald en de komeet 46P/Wirtanen had bezocht – ESA’s eerste keuze – dan waren de Europeanen de Amerikanen echt een stapje voor
geweest. Dan hadden ze nu al een asteroïde verkend die op 16 december 2018 maar 12 miljoen km van de aarde af staat en wellicht een opstapje kan  vormen voor een reis naar Mars. Volgend jaar moet NASA’s sonde OSIRIS-REx vertrekken naar Bennu, een nabije asteroïde die in zijn baan richting Mars  beweegt en eens in de zes jaar terugkeert naar aarde.