Om niet achter te blijven bij China en Amerika, legt Europa een AI-infrastructuur aan. In oktober werd bekend dat een geplande AI-fabriek in Groningen deel gaat uitmaken van dit netwerk.

Kunstmatige intelligentie

AI versnelt innovaties, maar geeft ook aanleiding voor ethische discussies. Reden genoeg om de ontwikkeling in eigen hand te houden.

Groningen krijgt een ‘AI-fabriek’. Die zal bestaan uit een supercomputer, een datacenter voor de opslag van gegevens en een innovatiehub waar onderzoekers, bedrijven en de overheid samen aan projecten werken en hun kennis kunnen delen. Het moet een broedplaats worden voor innovatie, waar onderzoekers experimenteren met AI-toepassingen en data veilig kunnen opslaan.

Samenwerking

In juni van dit jaar sloegen de Nederlandse overheid en de regio Groningen/Noord-Drenthe de handen ineen om de komst van een dergelijk AI-centrum te bewerkstelligen. In oktober besloot de Europese Unie dat deze faciliteit-in-wording deel gaat uitmaken van een Europees AI-netwerk. Dit netwerk bestaat nu uit negentien AI-fabrieken en is bedoeld om Europa minder afhankelijk te maken van China en de Verenigde Staten.

Het AI-centrum moet de innovatiekracht van bedrijven en het verdienvermogen van Nederland versterken. ‘Kunstmatige intelligentie gaat onze economie en samenleving fundamenteel veranderen’, zei demissionair minister Vincent Karremans van Economische Zaken bij de aftrap in juni. ‘Maar wie de techniek niet zelf ontwikkelt, is afhankelijk van anderen. Een sterke, Nederlandse AI-infrastructuur is geen luxe, maar pure noodzaak om onze digitale onafhankelijkheid en concurrentiekracht te behouden.’

Uitdagingen

AI heeft niet alleen voordelen. Taalmodellen kunnen flink de bocht uitvliegen en de energieconsumptie van veel AI-algoritmen is gigantisch. ‘Maar tegelijkertijd is het zorgelijk als Europa met het toepassen van AI gaat achterlopen bij landen als China en de Verenigde Staten’, zegt Marc Zegveld, als directeur ICT, strategie en beleid bij TNO betrokken bij de AI-fabriek. ‘Nederland en Europa moeten een eigen positie vinden om met AI het verdienvermogen en de kwaliteit van leven te versterken. Ik ben ervan overtuigd dat we de concurrentie in een aantal niches aankunnen.’

Daarnaast geldt dat Europa zorgvuldige wetgeving kent betreffende het gebruik van AI. Chinese en Amerikaanse algoritmen voldoen daar vaak niet aan. Zegveld: ‘Door vanuit een Europees perspectief verantwoordelijke en veilige AI te ontwikkelen, bieden we burgers, bedrijven en overheden een alternatieve keuze.’ De discussie over AI is vaak te zwart-wit, vindt Zegveld. ‘Het is goed of slecht, we moeten volledig autonoom zijn of helemaal niet. Maar ik denk dat we juist onze weg moeten vinden in het grijze gebied.’

Locatie

Het AI-centrum krijgt een plek op het terrein van de voormalige tabaksfabriek van Niemeyer in Groningen. Volgens plan wordt de AI-fabriek in 2026 in gebruik genomen en draait de supercomputer begin 2027 op volle kracht.

 

Beeld: DepositPhotos