Komt er een hyperloop, de vacuümbuis met razendsnelle karretjes (of 'pods'), naar Nederland? Als het aan het ministerie van Infrastructuur en Milieu, Nederlandse studenten en een Amerikaanse hyperloopbouwer ligt wel. Maar het is voorlopig nog een droom.

Tijdens een bijeenkomst afgelopen woensdag had Alan James een prachtig verhaal. Hij is Vice President International Business Development bij Hyperloop One, het Amerikaanse bedrijf dat naar eigen zeggen op dit moment bezig is met de bouw van een echte hyperloop.

James is daarmee verder dan andere bedrijven, stichtingen en universiteiten, die vaak nog in de ontwerpfase zitten. Hyperloop One wil begin volgend jaar een eerste test doen met een hyperloop in een vacuumbuis. Ondertussen gaat ook de SpaceX-challenge de testfase in; de kandidaten, waaronder het Nederlandse Delft Hyperloop gaan in een schaalmodel van een Hyperloop-buis hun zelfontworpen voertuigen testen.

Hyperloop One heeft veel geld nodig om alles voor elkaar te krijgen. Het bedrijf groeide in twee jaar tijd van 14 naar 200 mensen, met veel hoogopgeleide, goedbetaalde ingenieurs. Bovendien kocht het bedrijf een stuk land vlak boven Las Vegas als testlocatie. Daar staan inmiddels ook een staalgietfabriek, high-tech vacuümpompen en allerlei andere prijzige technologie.
 

Wat was de Hyperloop ook alweer?
De Hyperloop is een idee van Elon Musk, Tesla- en SpaceX-baas, om snel over land te reizen. Het is een vacuüm gezogen buis met een magneetrailsysteem waar kleine karretjes doorheen schieten. Door het vacuüm en de magneetaandrijving ondervindt het karretje nauwelijks wrijving, zodat de maximumsnelheid bij een indrukwekkende 1000 km/h ligt. Volgens de voorstanders is het een oplossing voor het slechte openbaar vervoer op dit moment. Vooral in de Verenigde Staten zijn de treinen duur, langzaam en komen ze op weinig plekken. Ondertussen zit het wegennetwerk in stedelijke gebieden potdicht. De Hyperloop biedt een mogelijke snelle oplossing, maar de kosten en veiligheid lijken problematisch.
Tien jaar geleden waren er in Nederland soortgelijke plannen voor een nieuw type van snel openbaar vervoer, de magneetzweeftrein van Siemens. Maar ook deze is na veelbelovende voorstellen als ‘Rondje Randstad’ en ‘De Zuiderzeelijn’ beland in het grote archief van de nooit gerealiseerde plannen.


Verkoop aan landen

Hyperloop One wil nu extra geld ophalen door 'zijn' hyperloop aan steden of landen te verkopen. Het Ministerie van Infrastructuur en Milieu lijkt wel interesse te hebben in zo'n supersneltrein in Nederland. Dat haalde James naar Nederland en organiseerde een bijeenkomst. Eerder steunde het ministerie de Dutch Hyperloop Challenge, waar studenten hun logistieke berekeningen mochten loslaten op de Hyperloop. Die challenge is onderdeel van een internationale wedstrijd, georganiseerd door Hyperloop One, om de haalbaarheid in verschillende landen te onderzoeken. Twee presentaties, van de Universiteit Twente en TU Delft, lieten zien dat een Europese hyperloop die vanuit Amsterdam begint, veel reizigers oplevert en zorgt voor betere verbindingen.
 

De capsule van Delft Hyperloop bij de onthulling eerder dit jaar. Beeld: Delft Hyperloop


De TU Delft presenteerde het idee van een cirkel met op- en afritten voor grote steden. De cirkel omvat Amsterdam, Rotterdam, Nijmegen en Amersfoort en haalt zo de meer perifere regio's dichter bij de Randstad. Op de cirkel rijden alle pods op de maximumsnelheid om zo snel mogelijk bij de volgende afrit te komen.

De Universiteit Twente zag het anders en berekende hoe een hyperloopnetwerk zou werken dat als een ster vanuit de hoofdstad ontspringt. Door enorme hyperloopbanen aan te leggen naar Parijs, Gibraltar (en onderweg Lissabon en Madrid), Scandinavië en Moskou wordt Europa een continent waar veel plekken eenvoudig en snel bereikbaar zijn. Nederland zou daarvan profiteren doordat de lijnen onderweg langs steden als Eindhoven en Groningen zoeven. De studenten hadden zelfs een berekening voor de kosten voor een reiziger: tussen de 5 en 15 euro.
 

Wegwuiven

De berekeningen zijn koren op de molen voor James, die graag alle positieve punten noemt en negatieve kanten, zoals de hoge kosten of weerzin van burgers bij de aanleg, wegwuift. In James’ wereld ontstaan dankzij de hyperloop 'superregio's', 'verenigde economieën' en andere vergezichten die de eenwording van Europa kunnen helpen en het Bruto Nationaal Product tot ongekende hoogten doet stijgen.

Ondertussen is het echter een kip-en-ei verhaal. Want zo'n korte testbaan is mooi, maar natuurlijk niet te vergelijken met een 'echte' hyperloop die honderden, zo niet duizenden kilometers lang moet zijn. Om dat project te starten moet een stad of land eerst miljoenen investeren, zonder zeker te weten dat er iets bruikbaars uit komt.
 

Veiligheid

Critici noemen de veiligheid van zo'n vacuümbuis als heikel punt: als het vacuüm wordt verstoord door een lek kan dat catastrofaal zijn voor alle karretjes. James vertelde dat zijn hyperloop zal bestaan uit afsluitbare compartimenten, zodat de karretjes die niet bij het lek in de buurt zijn veilig zitten. Of die afsluiting snel genoeg gaat en de buis überhaupt de kracht van binnenstromende lucht kan weerstaan, zal nog moeten blijken.