Volledig elektrische veerponten over het Noordzeekanaal

Het Amsterdamse vervoerbedrijf GVB gaat over het Noordzeekanaal varen met volledig elektrische veerponten. Het opladen van de batterijen aan boord gebeurt op de korte momenten dat het vaartuig aan de wal ligt om passagiers en voertuigen van en aan boord te laten gaan. Het gaat om de veerponten bij Velsen, Assendelft en Zaandam. Deze vervoeren zowel passagiers als (vracht) auto’s.

De veerboten zijn in opdracht van het vervoerbedrijf ontworpen door C-Job, met de eis dat ze volledig elektrisch kunnen varen. ‘Het gebruik van elektromotoren is niks bijzonders, de uitdaging zat vooral in de combinatie van de batterijen aan boord en het opladen met stroom aan wal’, zegt ontwerper Pim Schulp van het bedrijf.
 

Plug-in opladen

Dat opladen gebeurt wanneer het schip aanmeert, de passagiers en voertuigen het schip verlaten en andere er weer op komen. Het stroomcontact gebeurt via een stekker (plug-in). ‘Dat gaat volledig automatisch. Komt de veerpont eraan, dan krijgt het systeem een seintje dat het contact moeten maken, en wil de kapitein vertrekken, dan geeft het schip een seintje dat er weer moet worden losgekoppeld.’

Volgens C-Job is een laadtijd van vier minuten per keer voldoende om met een 24-uurs dienstregeling over het IJ te varen. Het laden gebeurt met hoog vermogen, en de batterijen zijn groot genoeg om die laadcycli aan te kunnen. Over de omvang ervan kan Schulp niks zeggen. ‘Het is straks aan de bouwer van de schepen om een werkend systeem af te leveren.’

Het walstroomcontact moet ook bij extreme omstandigheden werken. ‘Het schip beweegt op het water heen en weer, dan kan al gauw om een meter hoogteverschil gaan. En het moet ook bestand zijn tegen regen, opspattend water, nevel en vorst.’ Uniek is zo’n walstroom-contactsysteem overigens niet, ze worden bijvoorbeeld al toegepast bij de Ampere Ferry die nu drie jaar in de Noorse Sognefjord vaart.

Diesel back-up

De veerponten krijgen als back-up een dieselgenerator aan boord. ‘Die is nodig voor langere tochten, bijvoorbeeld vanaf de werf waar het schip wordt gebouwd of voor onderhoud.’ De dieselgenerator wordt ook ingezet bij hoge windsnelheden. ‘Volledig elektrisch is gegarandeerd tot en met windkracht 8, daarboven levert de dieselgenerator extra elektriciteit aan de motoren.’ Gemiddeld zijn er in Velzen in een jaar tijd 30 momenten waarop de windkracht boven de 8 uitkomt. ‘Straks wordt dus 98 % van de tijd volledig elektrisch gevaren.’

De nieuwste veerpont over het IJ tussen Centraal Station en Buiksloterweg vaart ook elektrisch, maar wel volledig op de dieselgenerator aan boord. Het is de bedoeling dat de veerponten daar op termijn ook worden omgebouwd tot plug-in examplaren die opladen met walstroom.