‘Voorsprong door techniek.’ Echt waar?, vraagt redacteur Jim Heirbaut zich af in zijn maandelijkse column. Dit keer over de verslavende werking van de smartphone.


Mijn dochter van tien klaagde laatst dat ze in de klas de enige is zonder mobieltje. Zo kan ze niet meepraten in de WhatsAppgroep van de klas, mopperde ze.

Ouders weten dat kinderen zoiets behoorlijk kunnen aandikken. Maar je hart breekt toch een beetje als je zoiets hoort. Een beetje, want mijn vrouw en ik vinden dat een kind van tien nog geen eigen mobiele telefoon hoeft te hebben. Misschien dat we de laatsten zijn in dit land die er zo over denken, maar dat is dan maar zo.

Het gaat niet eens zozeer om het apparaatje an sich, maar meer om de apps die erop staan. Apps die allemaal schreeuwen om aandacht. YouTube-filmpjes, appberichten en Instagram-influencers. Spelletjes, muziekjes en memes. Veel kinderen en jongeren zijn zo afhankelijk van hun telefoon dat in de Engelstalige media al wordt gesproken van ‘digitale heroïne’.

Onze dochter is nog zo schattig naïef. ‘Kijk papa, ik heb een TikTokdansje geleerd!’ Hartstikke leuk zo’n dansje, maar van TikTok ben ik geen fan. Dit platform, het snelst groeiende sociale medium, gebruikt alle trucs uit de toolbox ‘hoe maken we apps verslavend’. En dat niet alleen, eerder ontdekten journalisten dat TikTok onder de motorkap allerlei gegevens van zijn gebruikers binnenhaalt, allemaal dingen die het aan de Chinese staat gelinkte bedrijf geen bal aangaan.

Omdat we bepaalde dingen simpelweg niet kunnen tegenhouden, hebben we onze dochter voor thuis een oud mobieltje gegeven. Ze kan er muziek mee luisteren op Spotify en dingen opzoeken op Google. Ook heeft ze nu de YouTubevideo’s ontdekt, maar daarop kijkt ze tot nu toe vooral leerzame dingen. Af en toe kijken wij als ouders even mee.

Niet voortdurend het idee hebben iets te missen, wat zou ik dat mijn dochter gunnen.

Die smartphone is echt een medaille met een keerzijde. Er zijn twee verschillende verhalen over te vertellen. Enerzijds is het ding een wonder van techniek, zoveel rekenkracht in een klein kastje. De smartphone van nu is duizend keer krachtiger dan een supercomputer in de jaren tachtig. Hij geeft je toegang tot alle informatie van de wereld, alle muziek, appgesprekken met vrienden, je e-mail, hoge kwaliteit foto’s en video’s, je adresboek en routeplanner. Ongekend!

Het andere verhaal is dat de telefoon apps bevat die verslavend zijn en op elk moment van de dag schreeuwen om aandacht. ‘Lees mij!’; ‘Open WhatsApp, je hebt een bericht.’

Ook wij volwassenen weten dat het lastig is om de smartphone weg te leggen. Misschien waren onze levens leuker en gemakkelijker als de ‘sociale’ media niet waren uitgevonden. Denk Facebook, Twitter, Snapchat, Instagram en TikTok eens weg, wat zou dat al een boel schelen. Niet voortdurend het idee hebben iets te missen, wat zou ik dat mijn dochter gunnen.

 

Deze column verscheen eerder in de editie van november 2022 van De Ingenieur. Neem eens een proefabonnement van drie nummers!


Openingsfoto: Apps schreeuwen elk moment van de dag om aandacht. (Het meisje op de foto is overigens niet de dochter van de columnist.) Foto Depositphotos