Twente zoekt open innovatie

Startups zijn hip. In Twente waren ze er in de jaren tachtig al achter dat je niet veel meer van grote bedrijven mag verwachten als het gaat om R&D-investeringen. Ook Neelie Kroes (StartupDelta) roemt Twente als de bakermat van startend Nederland. Maar het mag nog wel wat meer bruisen in het oosten.

Veel innovatieregio’s floreren bij de aanwezigheid van enkele multinationals, zoals Google en Facebook in Silicon Valley, Airbus in Toulouse en Philips en ASML in Eindhoven. In Twente zijn zulke giganten (die ze daar met enig dedain corporates noemen) grotendeels afwezig. In de jaren tachtig trad het verval van de lokale textielindustrie in. Rector Van den Kroonenberg van de Universiteit Twente zag toen dat ook in de VS de grote bedrijven hun R&D langzaam gingen afbouwen. Jong ondernemerschap, daar zou de innovatiekracht vandaan moeten komen en de universiteit zette daar vol op in.

Inmiddels heeft Twente 2000 startups grootgebracht en komt Neelie Kroes, speciaal afgezant van het nieuwe initiatief Startup Delta, naar Enschede afgereisd om de Twentenaren in het zonnetje te zetten: ‘Jullie zijn te bescheiden, Twente is leidend in innovatie geworden.’ En we hoeven helemaal niet naar Silicon Valley, meent ze. ‘Laten we de beste Europese breinen bij elkaar stoppen om na te denken over een post-Google-tijdperk.’ Startup Delta wil Nederland als één groot startupland naar het buitenland presenteren, met onder andere Amsterdam en Twente als hubs.

Dichte deuren
Kennispark Twente is zelfs zo groot, dat er clusters-binnen-een-cluster ontstaan. Zo zijn er alleen al een stuk of dertig lab-on-a-chip-bedrijven. Speciaal voor deze en andere nanotechbedrijven is er de High Tech Factory, waar ze cleanrooms en labruimtes kunnen huren. Grote bedrijven bouwen die zelf wel, maar voor startups is een cleanroom een forse kostenpost vanwege de hoge eisen die daaraan gesteld worden (zoals stofvrij, constante temperatuur en luchtvochtigheid). High Tech Factory biedt deze ruimtes aan en heeft een fonds waarmee bedrijven apparatuur voor een aantal jaren kunnen leasen.

Het gesloten karakter van de High Tech Factory

en de verstilde sfeer op de campus schuren toch een beetje

Afgezien van de lunchruimte heeft de High Tech Factory niet echt de open en bruisende sfeer die je in een startup omgeving misschien verwacht. De cleanrooms en labruimtes bevinden zich aan weerszijden van lange gangen. De deuren zijn dicht en veel bedrijven plakken zelfs de ramen af: pottenkijkers zijn hier niet welkom. Dit heeft ongetwijfeld met de sector te maken: een geinige website bouwen kun je natuurlijk al cappuccino drinkend doen vanuit een koffiebar, maar het bouwen van minuscule apparaatjes die microvloeistoffen kunnen detecteren, vraagt om forse investeringen in hightech apparatuur. De klant betaalt daaraan mee en houdt die apparatuur liever uit het zicht van de concurrentie.

Ouderwets
Maar het gesloten karakter van de High Tech Factory en de verstilde sfeer op de campus schuren toch een beetje. Een van de aanwezige jonge ondernemers doet een oproep aan Kroes: ‘Ik was uitgeroepen tot een van de meest innovatieve startups en ik mocht naar Silicon Valley. Maar ik was teleurgesteld toen ik weer terug kwam. De Hengelosestraat is uitgestorven. Je ziet hier verschillende kleine clubjes ontstaan, maar dat moet massaler. Ze moeten bij elkaar gezet worden.’ Kroes veert op: ‘Mag ik je quoten bij minister Kamp? Dit is zo belangrijk! Je moet de startups bij elkaar zetten en daar een ecosysteem van maken met open deuren.’

Ze noemt een voorbeeld van een campus party in Madrid, waar de jongste ondernemer veertien jaar was. Ondernemers vertelden elkaar waar ze mee bezig zijn. ‘Ik zei tegen een ondernemer: stommerd, je voedt je concurrent, dat moet je voor jezelf houden!’ Kroes kreeg het verwijt dat ze ouderwets was. ‘Sharing and joining is belangrijk, je moet ondernemers juist bij elkaar zetten.’ Dat gebeurt ook wel in Twente. En gelukkig is daar ook veel aandacht voor ‘serieuze’ innovaties die doorbraken in bijvoorbeeld de gezondheidszorg opleveren, zoals snelle lithium monitoring in het bloed. Maar misschien moeten de Twentenaren toch ook wat meer samen cappuccino gaan drinken.