Toekomstkunde

‘Voorsprong door techniek.’ Echt waar?, vraagt redacteur Jim Heirbaut zich af in zijn maandelijkse column. Dit keer met ideeën over een nieuw vak voor de middelbare school.

Sinds de coronatijd doe ik aan wandelend luisteren – of luisterend wandelen: het maken van een wandeling terwijl ik luister naar een interessante podcast of radio-uitzending. Het is het enige positieve overblijfsel van de lockdowns, toen we noodgedwongen thuis moesten werken en ik er regelmatig even uit moest.

Dat luisterwandelen is dus een blijvertje gebleken. Je krijgt frisse lucht binnen, je bloed begint te stromen en ontspannend is het ook, want het brein vindt het fijn om in beweging te zijn wanneer het informatie krijgt toegediend – ik hoor het neuropsycholoog Erik Scherder gewoon zeggen.

En als klap op de vuurpijl levert het luisteren naar radio en podcasts me regelmatig ideeën op voor artikelen.

Zo ook deze keer.

Ik maakte laatst een wandeling door de buurt, met op mijn ‘oortjes’ de nieuwszender NPO Radio 1. Luisteraars mochten reageren op de stelling ‘Geschiedenis moet een verplicht eindexamenvak worden op de middelbare school’ (de uitzending is hier terug te luisteren). Er belden genoeg mensen in om de stelling te onderschrijven, maar een afwijkende reactie viel me op.
 

Vind je dit een interessant artikel? Abonneer je dan gratis op de wekelijkse nieuwsbrief van De Ingenieur. Behoefte aan iets meer diepgang? Neem dan eens een proefabonnement van drie nummers op het papieren tijdschrift!

Een van de bellers hield namelijk een kort pleidooi voor een heel nieuw vak: Toekomstkunde. ‘Dat moet gaan over de innovaties die we als mensheid nodig hebben om de wereld leefbaar te houden in de toekomst. Niet alleen op technologisch vlak, maar vooral ook op sociaal vlak.’

Wat een geweldig idee. Een nieuw vak dat leerlingen helpt om vooruit te kijken. Hoe moet de toekomst eruitzien? Hoe bouwen we een nog betere maatschappij? Hoe laten we iedereen meedoen in de samenleving en zich nuttig maken op zijn eigen niveau? Hoe zorgen we dat iedereen zichzelf kan zijn, zonder vooroordelen en zonder dat een ander vertelt hoe iemand moet zijn? Hoe garanderen we dat bedrijven en overheid iedereen eerlijk en gelijk behandelen? Hoe helpen we mensen om langer gezond te blijven?

Vol realisme over een mooie toekomst nadenken, laat dat maar beginnen op de middelbare school.

Dat leerlingen op middelbare scholen momenteel helemaal niet zouden nadenken over de toekomst lijkt me onzin. Maar een speciaal vak dat hierop de focus legt, zou een aanwinst zijn. We hebben als samenleving meer dan genoeg uitdagingen die we het hoofd moeten bieden. Klimaatverandering, sociale polarisatie, ongelijkheid, milieuvervuiling, uitbuiting, overbevolking, aankomende vergrijzing.

Technologie kan bij het oplossen hiervan een rol spelen. Maar met technologie alleen gaan we dat niet redden. We hebben ook mensen nodig die alles weten van het menselijk gedrag, verandertrajecten en politiek. We hebben mensen nodig met een helikopterview, die alles overzien, en dat het liefste ook nog  jaren vooruit.

Vol realisme over een mooie toekomst nadenken, laat dat maar beginnen op de middelbare school.


Foto Robert Lagendijk