Een warmtepomp is beter voor het klimaat dan een op aardgas gestookte cv-ketel. Dat geldt ook als je de productie, het gebruik en de afvalverwerking van de benodigde apparaten meerekent, blijkt uit onderzoek van TNO.

 

Nederland moet van het gas af en aan de warmtepomp. Dat is een van de manieren die het kabinet voor ogen heeft om de energietransitie voor elkaar te krijgen. Het lijkt een logische stap: een warmtepomp draait op stroom in plaats van op gas en is bovendien veel efficiënter dan een cv-ketel.

Een cv-ketel gebruikt namelijk energie om warmte te stoken, een warmtepomp alleen om warmte uit de buitenlucht naar binnen te verplaatsen. Bij een hybride warmtepomp wordt alleen bij een piekvraag nog lucht verwarmd met aardgas.

 

Discussie warmtepomp

Toch is er discussie over het effect van warmtepompen op het klimaat. Want wat als de productie, het gebruik en de afvalverwerking van de materialen in de warmtepomp worden meegenomen in de analyse? Komt het apparaat dan nog steeds gunstiger dan een cv-ketel uit de berekeningen?

Ja, concludeert onderzoeksinstituut TNO deze maand uit een verkennende studie. Ook als dat allemaal wordt meegerekend is de broeikasgasemissie van een warmtepomp lager dan die van een verwarming met een cv-ketel.

Hoeveel het scheelt hangt af van factoren als de warmtevraag, de elektriciteitsmix en het soort koudemiddel dat in de pomp zit.

 

Eerder onderzoek.Eerder dit jaar meldde de Stichting Nederlandse Milieudatabase dat warmtepompen het milieu meer belasten dan eerder was aangenomen. Dit was een reactie op het feit dat het koudemiddel en de elektronica in de pomp nog niet in de milieuanalyses waren verwerkt. Dat heeft TNO nu dus wel gedaan.

 

Klimaatimpact koudemiddel

Een koudemiddel is een gas of vloeistof waarmee de warmtepomp warmte uit de buitenlucht naar binnen transporteert. Hiervan zit één tot drie kilo in een warmtepomp. ‘De meest voorkomende koudemiddelen in Nederlandse warmtepompen zijn op dit moment R410a en R32’, zegt onderzoeker Elisabeth Keijzer van TNO, die aan het onderzoek meewerkte.

Dit zijn beide synthetische fluorkoolwaterstoffen met een zeer sterke broeikaswerking: een kilo R410a warmt de aarde tweeduizend maal zo sterk op als een kilo CO2, voor R32 is dit bijna een factor 700.

Zolang het gas in de pomp zit kan dit geen kwaad – en een warmtepomp is een gesloten systeem. Soms lekt er echter wat gas weg, als een warmtepomp met een buiten- en binnendeel niet goed is gemonteerd bijvoorbeeld, of tijdens de demontage aan het einde van de levensduur van de pomp. Dan komt er een gas vrij dat impact heeft op het klimaat.

 

Efficiëntie

Hoewel de klimaatimpact van de materialen in de warmtepomp hoog is, blijkt de efficiëntie van de warmtepomp dit meestal ruimschoots te compenseren, concludeert TNO. Alleen als het energieverbruik laag is én de warmtepomp op 100 procent grijze stroom draait én er een relatief klimaatonvriendelijk koelmiddel wordt gebruikt, is het verschil in klimaateffect tussen een warmtepomp en een gasgestookte cv-ketel niet meer significant – dat wil zeggen kleiner dan tien procent.

 

Toekomst

Intussen worden warmtepompen steeds klimaatvriendelijker. Het R410a maakt nu al steeds vaker plaats voor het minder schadelijke R32. ‘En er zijn nu ook warmtepompen die propaan gebruiken, waarvan de invloed op het klimaat véél kleiner is’, zegt Keijzer. ‘De verwachting is dat deze steeds vaker worden toegepast.’

Dit jaar wordt de Europese regelgeving voor het gebruik van deze koudemiddelen herzien, met waarschijnlijk tot gevolg dat gassen zoals R32 en R410a versneld worden uitgefaseerd. Keijzer: ‘In dat geval wordt de impact van de koudemiddelen teruggebracht tot een veel lager niveau.’

Hierdoor, en door het steeds verder vergroenen van de energiemix, zal de warmtepomp in de loop der tijd steeds gunstiger uit de vergelijking komen.

 

Openingsbeeld: Depositphotos