Nederland krijgt zijn eerste supergeleidende hoogspanningskabel, zo heeft netbeheerder TenneT aangekondigd. De kabel neemt minder ruimte in beslag, wat vooral in stedelijk gebied belangrijk is.

‘We spelen in op een maatschappelijke trend om stedelijke ruimte intensiever te gebruiken’, zo motiveert woordvoerder Jeroen Brouwers het voornemen van netbeheerder TenneT om een supergeleidende hoogspanningskabel te gaan aanleggen. Hoogspanningsmasten gelden niet alleen als ontsierend, ze hebben al gauw een vrijwaringszone van 30 tot 40 m nodig en nemen zo veel ruimte in beslag. Dat is vooral in stedelijk gebied een probleem.

Bij de ondergrondse supergeleidende hoogspanningskabel is dat ruimtebeslag met 3 m veel minder. Die besparing komt niet alleen doordat de kabel van enkele decimeters doorsnede veel dunner is dan het geheel aan kabels dat aan een hoogspanningsmast hangt, de supergeleidende hoogspanningskabel genereert ook geen elektromagnetisch veld. TenneT heeft inmiddels ook niet-supergeleidende ondergrondse hoogspanningskabels in gebruik. Deze hebben een ruimtebeslag van 12 m. De supergeleidende kabel is wel drie keer duurder dan de standaardkabel.

Het is de bedoeling dat de kabel een bestaande hoogspanningsverbinding gaat vervangen, ergens in stedelijk gebied. ‘Diverse gemeenten hebben ons al gebeld dat ze zo’n superkabel willen’, aldus Brouwers. Een belangrijkste randvoorwaarde voor TenneT is dat de kabel niet op een cruciale positie in het stroomnet komt te liggen. ‘Het is ook voor ons een experiment, waarbij dus iets mis kan gaan. De kabel moet geen blackout veroorzaken.’

Koeling

De grootste uitdaging is volgens Brouwers het over zo’n lengte goed in orde krijgen van de koeling van de kabel tot –200 °C, vlak onder de temperatuur waarbij de kabelkern van bijvoorbeeld yttrium-bariumkoperoxide supergeleidend wordt. Vanwege het experimentele karakter heeft TenneT technische universiteiten bij het project betrokken.

Het is de bedoeling dat de komende maanden wordt vastgesteld waar de kabel gaat komen en met welke specificaties. De aanleg wordt voorzien in 2019. Als de kabel er ligt wordt TenneT wereldrecordhouder supergeleidende kabels. De Duitse gemeente Essen stelde mei vorig jaar een 1 km lange 40 kV-supergeleidende kabel in werking, in New York is zes jaar geleden een supergeleidende 20 kV-kabel van 600 m gelegd.

Lead image: test van een supergeleidende kabel voor het project in het Duitse Essen. Foto Karlsruher Institut für Technologie.