Om de coronapandemie in toom te houden is het van cruciaal belang menselijk contact te beperken. Telefoonproviders hebben de data in handen om te weten hoe mensen zich bewegen. Hadden we die data maar eerder gebruikt, zeggen wetenschappers.

De zogenoemde Call Data Records (CDR's) bevatten de details van ieder telefoontje dat wordt gepleegd. Zo houden ze de duur van de gesprekken bij, maar worden ook de locatiedata erin vastgelegd. Samen met wetenschappers van over de hele wereld schrijft datawetenschapper Albert Ali Salah van de Universiteit Utrecht over de mogelijkheden en uitdagingen voor het gebruik van dergelijke mobiele telefoongegevens in een artikel in het wetenschappelijk blad Science Advances. Vorige week werd het stuk gepubliceerd.
 

Meer lezen in het Dossier Corona

 

Anoniem

Belangrijk is dat de telefoongegevens die de wetenschappers opvragen bij telefoonproviders niet gekoppeld zijn aan telefoonnummers. Daarnaast is de locatie alleen bekend op het moment dat iemand telefoneert. Dat betekent dat de data anoniem is, een groot verschil met GPS-data waarbij de route van een individu geheel zichtbaar is en daaruit de identiteit van een persoon is af te leiden.

'Zolang alleen de CDR's bekend zijn, geeft dit alleen inzicht in de bewegingspatronen,' vertelt Salah. Hij was coördinator van het project D4R in Turkije om de telefoongegevens te gebruiken voor het in kaart brengen van de gezondheid, opleiding en veiligheid van vluchtelingen.

 

Voetbalwedstrijden

Een groot pluspunt van de telefoongegevens is dat deze al bijgehouden worden door de telefoonproviders. Het is dus niet nodig een extra app te downloaden op de telefoon om deze gegevens te kunnen bemachtigen.

Nu kijken de wetenschappers met de Turkse overheid of deze data ook kan worden gebruikt bij de strijd tegen de Covid-19. 'De data kan in kaart brengen hoe wordt gereageerd op een bepaald besluit', legt Salah uit. 'In Turkije was een van de maatregelen om voetbalwedstrijden zonder publiek te laten plaatsvinden. Uit de telefoondata bleek dat mensen misschien niet meer naar het stadion gingen voor de wedstrijd, maar alsnog samenkwamen om te kijken.'

 

Beweegredenen

De telefoongegevens bieden een goede manier om anonieme data te verkrijgen, maar daarmee is er nog steeds extra data nodig om de beweegredenen van mensen te kunnen begrijpen. 'De redenen waarom bepaalde groepen wel luisteren en andere niet, zijn niet te herleiden uit de CDR', licht Salah toe. 'Zo speelt ook de economische welvaart een belangrijke rol in de beslissingen van mensen.'

Het samenvoegen van verschillende soorten data kan echter weer leiden tot meer privacygevoelige vraagstukken.
 

Beleidsbeslissingen

Idealiter waren deze telefoongegevens aan het begin van de pandemie gebruikt, om vroegtijdig ingrijpen te vergemakkelijken. Daarvoor is het nu te laat.

Daarom is misschien wel de belangrijkste aanbeveling van Salah om voorbereid te zijn. Dit zal niet de enige pandemie zijn waarmee we te maken krijgen. Door snel dit soort data in te zetten, is het mogelijk real-time informatie te krijgen die hulp kan bieden voor het nemen van beleidsbeslissingen.

 

Versoepeling

In deze fase van het langzaam weer loslaten van de maatregelen kunnen telefoongegevens echter ook inzicht geven. Met iedere versoepeling van de maatregelen is het de vraag hoeveel meer bewegingen die gaat opleveren. Maar om de verspreiding van het virus geheel in kaart te brengen is nog steeds een vorm van de eerder besproken contact-trace-app nodig.

Volgens Salah zal een dergelijke app alsnog de beste oplossing zijn. 'Mits deze voldoet aan de privacywetgeving, vanuit ethisch oogpunt is doorgelicht en vooral betrouwbaar is', aldus Salah. 'Valse veiligheid is namelijk het gevaarlijkste dat er is.'

 

Foto: Depositphotos