Wie in de gaten wil houden aan hoeveel UV-straling  hij is blootgesteld kan dat meten met de tattoo-achtige plakplaatje van de Amerikaanse University of Illinois.


Ultraviolette straling (UV) is een van de hoofdoorzaken van het ontstaan van huidkanker, in diverse landen de meest voorkomende vorm van de ziekte. Bedekkende kleding of in de schaduw blijven is de beste remedie, maar de zonaanbidder of buitenwerker moet eigenlijk de ontblote huid insmeren met factor, 20, 30, 50. Maar meestal doen we maar wat.

Het is lastig om de zonkracht in te schatten. Dat kan straks een stuk beter, met de UV-meter van de Rogers Research Group van de University of Illinois, aldus hun publicatie in Advanced Functional Materials. Het apparaatje heeft de vorm van een plaatje dat op de huid kan worden geplakt, vergelijkbaar met een tattoo-plakker. Als afbeelding kozen de onderzoekers een vlinder, waarbij de vleugels verschillende waarden registreren: UVA- en B-straling en temperatuur. Beide typen UV-straling veroorzaken huidkanker; type A is daarnaast vooral verantwoordelijk voor de veroudering van de huid met rimpels, type B voor verbrande huid.

 

De opbouw van de uv-metende plakker.

 

De meting gebeurt met bestaande techniek: een lichtgevoelige activator zorg voor kleurverandering van een verfstof, een UV-filter maakt het onderscheid tussen de UVA en UVB-straling. Wordt het plakplaatje blootgesteld aan UV-straling, dan activeert het lichtgevoelige materiaal een van de twee verfstoffen. De kleurverandering is een maat voor de hoeveelheid straling die op het plaatje terecht is gekomen. De temperatuursensor bestaat uit een vloeibaar kristal dat afhankelijk van de temperatuur van kleur verandert. Die temperatuurmeting is nodig omdat de kleurverandering door de UV-straling deels afhankelijk is van de temperatuur waarbij dat gebeurt.

De Near Field Communication-chip activeert meetcyclus.

Het plakplaatje is verder uitgerust met een chip en antenne voor zogeheten Near Field Communication, zoals die bijvoorbeeld ook bij contactloze bankpassen wordt gebruikt. Hou je boven het plakplaatje een smartphone dan activeert de chip de applicatie die de kleurverandering van het plaatje uitleest en de corresponderende stralingswaarden laat zien.

 

Het plakplaatje is vervormbaar.

 

Het gehele plaatje, inclusief beschermlaag, filters en chip is slechts 0,2 mm dik. De afzonderlijke lagen zijn zo dun dat ze vervormbaar zijn: het plaatje kan probleemloos worden samengedrukt en uit elkaar gerekt. Alle componenten zijn ondergebracht in een elastomeer, een zacht materiaal.

Het effect van zonnecrème.

De onderzoekers demonstreerden ook het effect van het gebruikt van zonnebrandcrème factor 50. Het blijkt dat die ervoor zorgt dat er drie keer minder UV-straling tot de huid doordringt.

Voor het principe van het plakplaatje ziet de Rogers Research Group ook andere toepassingen, bijvoorbeeld het registreren van voor de huid schadelijke stoffen, zoals gifgas of radioactieve straling. Het voordeel van de plakplaatjes is dat ze heel goedkoop zijn te produceren – in de orde van een dollar per stuk – en dat ze gemakkelijk zijn te verwijderen. De onderzoekers werken nog aan het ademend maken van het plakmateriaal.