Wat maakt een bepaalde innovatie in de waterzuivering succesvol? Afgelopen week werden de doorslaggevende factoren op een rij gezet.

Een flinke score op energiebesparing, ruimtebeslag en kosten, en langdurige samenwerking binnen de keten. Dat verklaart het succes waarmee de in Nederland ontwikkelde Nereda-technologie voor waterzuivering steeds meer zijn weg weet te vinden, zowel in ons land als in het buitenland zo bleek op het symposium ‘Verborgen schatten in de afvalwaterwereld’, van afgelopen week. Daar werd nagegaan welke factoren tot succes leiden bij een innovatie in de afvalwaterzuivering.

In die Nereda-installaties groeien de aerobe bacteriën niet in zwevende vlokken maar in korrels die snel bezinken. Dat maakt een compacte zuivering mogelijk, die 40 % energie bespaart en de bouw van een nieuwe zuiveringsinstallatie tot wel een paar miljoen euro goedkoper maakt. Bovendien zijn uit die bezinkende korrels ook nog eens nuttige producten te maken, zoals alginaat (lees: ‘Nieuwe grondstof uit zuiveringsslib’) te maken dat is in te zetten voor allerlei toepassingen als het coaten van papier en karton.


Geduld van jaren

Minstens zo belangrijk voor het succes was de jarenlange samenwerking tussen de TU Delft, Royal HaskoningDHV, de Waterschappen en andere Nederlandse partners. Die nauwe samenwerking tussen partners, de overtuigende voordelen van de technologie en het jarenlange geduld (de TU Delft vond de korreltechnologie zo’n 25 jaar geleden uit), hebben inmiddels geleid tot zes Nereda-installaties in Nederland. De grootste, met een capaciteit van 140.000 inwonerequivalenten, staat in Garmerwolde. Wereldwijd staat de grootste in Deodoro (Brazilië), met een ontwerpcapaciteit van 480.000 inwonerequivalenten. In Dublin wordt nu een installatie ontworpen voor 2,4 miljoen inwonerequivalenten.


1-STEP filter

Een ander Nederlands succes lijkt het 1-STEP-filter te gaan worden. Dit is een filterbed met actief kool dat stikstof, fosfaat en microverontreinigingen zoals bestrijdingsmiddelen uit het gezuiverde afvalwater haalt - het werkt al vijf jaar in de installatie in Horstermeer. Ook hier is sprake van nauwe samenwerking: aan de ontwikkeling hebben Waternet, Stowa, Witteveen+Bos, TU Delft en Norit bijgedragen. Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden is nu gestart met de bouw van een nieuwe waterzuiveringsinstallatie voor ruim 420.000 inwonerequivalenten, waarin de Nereda-technologie wordt gecombineerd met het effluentfilter. Deze installatie gaat dienen als showcase voor buitenlandse partners. ‘We kunnen ermee laten zien dat beide technieken op grote schaal werken’, aldus Freek Kramer van Witteveen+Bos. ‘En we laten zien dat ermee kan worden voldaan aan de nieuwe strengere Europese Richtlijnen voor waterzuivering.’


Visvoer

Waterschappen zijn er steeds meer op gebrand nuttige producten uit het afvalwater halen, zoals fosfaat/struviet voor bemesting, cellulose of bioplastic. Die producten afzetten vraagt samenwerking met partners die qua achtergrond flink uiteen kunnen lopen. Zo ontwikkelden Wetsus en Wageningen University and Research (WUR) technologie om uit afvalwater van de voedingsindustrie visvoer en mest te maken. Dit gebeurt door zoetwaterwormen zich aan het slib tegoed te laten doen, die zo'n 25 % van het slib afbreken. Na scheiding zijn zowel de wormen (als visvoer) als de wormenpoep (als meststof) te verkopen. Projectleider Hellen Elissen van WUR-organisatie ACRRES: ‘Wij gaan nu praten met voedingsbedrijven die niet door schadelijke stoffen verontreinigd afvalwater hebben, zoals aardappelverwerkingsbedrijven. En met leveranciers van visvoer.’


Biogas

De waterschappen zetten ook stevig in op het winnen van energie uit afvalwater. Dat gebeurt al volop door vergisting van het slib, wat groen gas oplevert. Een nieuwe loot aan de stam zijn de zogeheten Nieuwe Sanitatieprojecten waarbij met hulp van vacuümtoiletten en twee buizenstelsels, het zwarte water uit de wc’s wordt gescheiden van het grijze water uit douches of keukens. Zwart water wordt vergist tot biogas. Uit het grijze water wordt de warmte terug gewonnen. Dit vraagt nauwe samenwerking tussen waterbedrijven en energiebedrijven, stelde Stefan Mol van het Amsterdamse Waternet, die zulke innovatieprojecten doorrekent. ‘Partijen moeten tot een goede taakverdeling komen, en de kosten en baten weten te verdelen.’ 

Een succesfactor die niet mag ontbreken is passie, aldus Helle van der Roest van Royal HaskoningDHV. ‘De personen waarmee je samenwerkt moeten enthousiast zijn. Anders lukt het nooit om alle tegenslagen te overwinnen.’ (Marianne Heselmans)