Gisteren hebben tien kennisinstellingen uit Nederland, België en Duitsland zich geschaard achter het streven om de grootste zwaartekrachtgolvendetector ter wereld, de Einstein Telescope, naar Nederland te halen.

Read this article in English.

Tot de Einstein Telescope-coalitie behoren nu het nationale instituut voor subatomaire fysica Nikhef, de Katholieke Universiteit Leuven, de Universiteit Maastricht, de Universiteit Hasselt, de Universiteit Gent, de Universiteit van Luik, de Universiteit Antwerpen, de Vrije Universiteit Brussel, de Université Libre de Bruxelles, de Université Catholique de Louvain, de Universität Hamburg en de Rheinisch-Westfälische Technische Hochschule in Aken. Naar verwachting zullen zich de komende maanden nog andere partijen aansluiten bij de coalitie.

De coalitie streeft ernaar een prototype voor de Einstein Telescope te bouwen: ETpathfinder. Waar de Einstein Telescope een ondergrondse driehoek moet worden van drie 10 km lange tunnels die zwaartekrachtgolven uit het heelal kan meten, krijgt de ETpathfinder bovengrondse 'tunnels' van slechts 10 m. De kans dat zo’n minidetector zwaartekrachtgolven waarneemt is nihil, maar hij is wel geschikt om bijvoorbeeld precisietechnologie, coatings en optica voor de échte detector te testen. Daarnaast doet Nikhef proefboringen in de regio om de bodem in kaart te brengen.
 

Industriedag

In totaal moet ETpathfinder zo’n 14,5 miljoen euro gaan kosten. Begin van de maand werd al bekend dat het Europese fonds Interreg Vlaanderen-Nederland bereid is om 4 miljoen euro in het project te steken. Voorwaarde is wel dat de provincie Limburg ook 3,5 miljoen investeert. Dat voorstel werkt de provincie de komende weken uit.

Verder vindt op 27 september een industriedag plaats bij het bedrijf VDL in Eindhoven. Hier krijgen zo’n 75 vertegenwoordigers van de hightechindustrie en het midden-kleinbedrijf te horen wat ze zouden kunnen bijdragen aan de Einstein Telescope en andere big-science-projecten. (Lees: 'Vijf big-science-projecten op komst'.)
 

Limburg, Hongarije of Sardinië?

Of de Einstein Telescope daadwerkelijk in Limburg komt, moet in 2021 blijken. Andere belangrijke kandidaten zijn Hongarije – dat zich de afgelopen jaren echter niet profileert als het fijnste land om een internationale samenwerking mee op poten te zetten – en Italië. Dat laatste land zou de detector graag op (of liever: onder) het eiland Sardinië zien verschijnen.

Mocht de keus vallen op een van de andere locaties, dan is de hoop dat ETpathfinder daar nog steeds een belangrijke technologische bijdrage aan kan leveren. Maar op dit moment staat het streven voorop om de detector onder Limburg te realiseren, waarbij een deel van de detector wellicht onder België of Duitsland komt te liggen.

Lees ook: 'Krijgt Limburg straks een telescoop voor zwaartekrachtgolven?'