Wie wint dit jaar de Prins Friso Ingenieursprijs? Maak hier kennis met de drie genomineerden en vergeet niet te stemmen op je eigen favoriet.

Kennis niet op de plank laten liggen, maar inzetten voor het oplossen van maatschappelijke problemen. Dat is het motto van elk van de drie finalisten voor de Prins Friso Prijs. De winnaar van de prestigieuze prijs die jaarlijks door het Koninklijk Instituut van Ingenieurs (KIVI) wordt toegekend, mag zich een jaar lang Ingenieur van het Jaar noemen.


Dag van de Ingenieur

De prijsuitreiking vind plaats op 17 maart op de Dag van de Ingenieur, die dit jaar geheel online plaatsvindt. Behalve een juryprijs is er ook een publieksprijs. Daarvoor zijn de stembussen nú geopend. Je kunt tot en met 15 maart je keuze doorgeven.

Dit zijn de drie finalisten: 

Abeje Mersha, Saxion University of Applied Sciences

Davvid Fernandez Rivas, Universiteit Twente

Rob Dijcker, Witteveen+Bos
 

Nieuwsbrief
Vind je dit een leuk artikel? Abonneer je dan gratis op onze wekelijkse nieuwsbrief!


De R&D-afdeling van het MKB

Abeje Mersha (36) studeerde elektrotechniek in zijn geboorteland Ethiopië. Zijn masterdiploma behaalde hij aan de Universiteit Twente, waar hij vervolgens promoveerde in de robotica en mechatronica. Sinds afgelopen jaar is hij lector onbemande roboticasystemen aan de hogeschool Saxion in Enschede.

‘Prachtig, deze nominatie. Mijn team verdient alle aandacht’, zegt Abeje Mersha. ‘Maar ik wil deze gelegenheid ook gebruiken om mijn werkgever in de schijnwerpers te zetten. Hier bij de Saxion University of Applied Sciences doen we onderscheidend, toepassingsgericht onderzoek.’

Te veel mensen denken nog dat hogescholen alleen goed zijn voor onderwijs, stelt de lector onbemande roboticasystemen, zelf gepromoveerd aan de Universiteit Twente. ‘Maar zonder ons blijft er academische kennis steken in theoretische artikelen in vakbladen. In samenwerking met bedrijven en overheden zetten wij juist die volgende stap: we ontwikkelen innovatieve en toepasbare technologie. Zo vormen wij de afdeling research and development van het midden- en kleinbedrijf.’

Met zijn groep is Mersha actief op het gebied van duurzame energie, landbouw en veiligheid. Een van de projecten is de security drone Beast, in samenwerking met politie, brandweer, ambulancediensten, Rijkswaterstaat en (beveiligings-) bedrijven.

Met deze drone redden we levens

Elke uitruk van een hulpdienst begint met automatische melders, op basis van sensoren of camera’s. ‘Van de meldingen is 80 procent vals alarm. Toch moeten hulpdiensten erheen. Dat kost tijd, mankracht en geld.

Mersha’s team ontwikkelde een drone die 24 uur per dag, zeven dagen per week direct uitrukt als er een melding binnenkomt. Volledig autonoom kan die vervolgens vaststellen of het al dan niet om loos alarm gaat en welke hulpdienst moet uitrukken. ‘Met deze drone redden we levens en voorkomen we schade aan eigendommen.’

Het toestel kan zelfstandig zijn docking station opzoeken om aan de oplader te gaan of van accu te verwisselen. De inzet van onbemande robotische systemen is de rode draad in al Mersha’s projecten: van een drone met een hand die reparatiewerk aan windmolens kan uitvoeren tot een wagentje dat autonoom veevoer naar de stal brengt.

‘Academisch onderzoek is belangrijk, maar de impact is het grootst wanneer nieuwe technologie in de praktijk wordt toegepast. Daarvoor zorgen wij.’
 

Levens verbeteren

De op Cuba geboren David Fernandez Rivas (39) is universitair docent vloeistofdynamica aan de Universiteit Twente. Hij leidt daarnaast de bedrijven BuBclean, voor ultrasoon reinigen, en InkBeams, voor naaldvrije injecties.

Ik ben altijd ontzettend trots geweest om ingenieur te zijn’, zegt David Fernandez Rivas. ‘Het Spaanse ingeniero betekent zoiets als op een slimme manier een oplossing vinden en dat verenigt alle ingenieurs, of ze nu bij een bedrijf werken, op de universiteit of ergens anders. Ik vind het daarbij belangrijk om de oplossingen die wij verzinnen zo snel mogelijk naar de maatschappij te brengen. Dat vertel ik ook mijn studenten.’

De Universiteit Twente is daarvoor de juiste plek, stelt de vloeistofdynamicus. ‘Ondernemen is hier net zo belangrijk als onderwijs en onderzoek.

Fernandez Rivas is opgeleid als nucleair technoloog; hij studeerde af op belletjes in een warmtewisselaar. Die bubbels vormen nog altijd de rode draad in alles wat hij doet. ‘Voor mijn promotieonderzoek aan de Universiteit Twente onderzocht ik het gebruik van ultrasoon geluid om bubbels in water te laten ontstaan. Als de bubbels imploderen, zuigen ze bepaalde moleculen in zich op, en dat kan worden gebruikt om bijvoorbeeld water te zuiveren.’

Techniek en onderwijs helpen ons naar een betere toekomst

Nu kijkt hij onder meer naar een nieuwe techniek om waterstof te maken, ‘ook met bubbels natuurlijk’, naar waterzuivering en andere vormen van groene chemie. Daarnaast ontwikkelt hij methoden om met microbelletjes razendsnel stof door de opper huid af te vuren, wat het gebruik van injectienaalden overbodig maakt.

‘Ik werk het liefst aan biomedische toepassingen, omdat je daarmee de levens van mensen blijvend kunt verbeteren. Technieken komen en gaan, maar geneeskunde zal altijd blijven.’

Dat is afgelopen jaar wel gebleken. Mede door corona is de samenleving gepolariseerd geraakt en is het vertrouwen in veel instellingen verminderd, stelt Fernandez Rivas. ‘Om de risico’s van deze neerwaartse spiraal weg te nemen, zie ik het als mijn taak het belang van techniek en onderwijs te promoten als onze beste kans op een betere toekomst.’


Toegepaste duurzaamheid

Rob Dijcker (40) studeerde milieukunde aan Wageningen UR. Hij werkt als teamleider en projectleider & adviseur circulaire oplossingen bij ingenieurs- en adviesbureau Witteveen+Bos. Afgelopen maand
was een van zijn projecten in de race voor de Vernufteling.
 

Het jaar 2015 was een kantelpunt voor Rob Dijcker. De milieutechnoloog had veel gereisd en op vuilstorten gestaan van India en Oost-Europa tot in de Volgermeerpolder. ‘Op zulke plekken zie je alle wereldproblemen bij elkaar komen’, zegt hij. ‘Ik was voortdurend bezig om milieurampen beheersbaar te maken. Belangrijk werk, maar toen realiseerde ik me dat ik me misschien beter kon inzetten voor het daadwerkelijk voorkomen dat zulke problemen ontstaan.’

Dijcker verlegde zijn aandacht van afval en bodemsanering, naar grondstoffen en circulaire economie. ‘Ik leverde mijn teamleiderschap in, om me helemaal op de circulariteit te kunnen focussen.’

Hij zette voor zijn werkgever, het ingenieursbureau Witteveen+Bos, een nieuwe adviesgroep op, die zou uitgroeien tot een van de pijlers van het nieuwe bedrijfsonderdeel Circular and Biobased Solutions. Die is succesvol. Vorige maand vertelde Dijcker in De Ingenieur over +CircularDesign, een ontwerptool die de mate van circulariteit in beeld brengt. De gebruiker ziet op een dashboard direct waar alle materialen vandaan komen, maar ook waar de materialen heen kunnen als het ontwerp aan vervanging toe is.

Het ingenieurschap draait om circulair ontwerpen

Circulair bouwen vraagt om samenwerking in de bouwketen, maar zeker ook om technisch vernuft van ingenieurs, stelt Dijcker. ‘Mijn ervaring is dat in de basis elke ingenieur circulair kan ontwerpen en bouwen.’

Binnen Witteveen+Bos en ook bij diverse opdrachtgevers, zoals Rijkswaterstaat, provincies en waterschappen, is circulair ontwerpen inmiddels geen taboe meer.

‘Circulair ontwerpen is een opgave die raakt aan de kern van het ingenieur zijn; het bedenken en uitwerken van oplossingen voor complexe opgaven met maatschappelijke en duurzame impact. Duurzaamheid is voor veel ingenieurs in de dagelijkse praktijk toch nog vaak een ver-van-mijn-bedshow. Circulair ontwerpen gaat over ontwerpmethodiek, verbindingen, materiaalkeuze en innovatie. Mijn motto is: circulair ontwerpen is toegepaste duurzaamheid voor ingenieurs.’


Portretfoto's: Rikkert Harink