Er is een evolutionaire mismatch tussen ons smartphonegebruik en sociale media aan de ene kant en intieme relaties aan de andere. Dat concluderen Amerikaanse psychologen in een groot onderzoek naar de manier waarop technologie persoonlijk contact verstoort. 

Onze verslaving aan de mobiele telefoon groeit met de dag. In een recent onderzoek van het Pew Research zegt bijna de helft van de volwassenen geen dag meer zonder te kunnen. Waar we ook zijn: als we ook maar even de tijd hebben pakken we direct ons mobieltje om even te scrollen, te appen of likes uit te delen.
 

Sociaal verkeer

Maar degene die dit doet in nabijheid van een vriend, familielid of geliefde - en wie doet dat niet? - heeft die persoon en de onderlinge relatie met hem of haar mogelijk geschaad. Dat blijkt uit nieuw onderzoek naar technoferentie, de potentieel verstorende invloed die smartphones en andere technologische middelen kunnen hebben op alledaags sociaal verkeer. Sociale media en een hechte relatie gaan niet goed samen en dat heeft een evolutionaire oorzaak, aldus de onderzoekers. 

David Sbarra, als hoogleraar psychologie verbonden aan de University of Arizona, en onderzoekers van Wayne State University in Detroit bekeken de bestaande literatuur over technoferentie. Ze probeerden daarnaast antwoord te geven op de vraag waarom mensen zo gauw geneigd zijn hun mobieltje te pakken, zelfs als ze daarmee hun geliefde of naaste even op het tweede plan zetten. De publicatie verschijnt binnenkort in het tijdschrift Perspectives on Psychological Science.


Persoonlijke informatie

Hoogleraar David Sbarra. 

De slechte verhouding tussen smartphones en relaties heeft te maken met onze evolutionaire geschiedenis. Mensen zijn gemaakt om zich met anderen te verbinden, stellen Sbarra en zijn collega’s. Al sinds onze soort ontstond, zijn we voor ons overleven aangewezen op hechte verbintenissen met kleine groepen familieleden en naasten.

Die verbintenissen zijn gebaseerd op vertrouwen en samenwerking. Om vertrouwen op te bouwen moeten mensen persoonlijke informatie over zichzelf prijsgegeven en openstaan voor anderen.


Voorouders

Smartphones geven ons constante toegang tot sociale media en de mogelijkheid om berichtjes te sturen. Daardoor wordt het makkelijker dan ooit om persoonlijke informatie te delen en om op die van anderen te reageren. De sociale netwerken online zijn bovendien veel groter dan die van onze voorouders.

Dezelfde reflexen in ons brein die ooit noodzakelijk waren voor ons overleven, veroorzaken nu de junkieverhouding met onze smartphone, zeggen de onderzoekers. ‘De evolutie schiep de noodzaak om onszelf bloot te geven binnen ons kleine netwerk’, zegt Sbarra in een persbericht. ‘Nu wordt dergelijk gedrag vrijwel onafgebroken getriggerd door sociale media op onze telefoons.’

Het is volgens de psycholoog vrij normaal geworden om als een zombie op op de like-toets te blijven klikken terwijl je eigen kinderen je een verhaal proberen te vertellen.


Afgeleid

Volgens de onderzoekers kan de evolutionaire mismatch tussen de smartphone en het sociaal gedrag zoals onze soort zich dat in talloze generaties heeft aangeleerd schadelijke bijwerkingen hebben. ‘De virtuele connecties kunnen ongewenste gevolgen hebben voor onze echte relaties’, zegt Sbarra. ‘Als je wordt afgeleid door je mobieltje, dan heb je je aandacht niet meer onverdeeld bij je partner. Voor het bouwen van intimiteit is aandacht voor het hier en nu een absolute vereiste’.

Relatieproblemen liggen dan op de loer. De onderzoekers wijzen op een studie waaruit blijkt dat van 143 ondervraagde vrouwen rond de 70 % aangaf dat de smartphone hun huwelijk verstoorde.


Conflicten

Sbarra erkent dat mobieltjes ook positieve effecten hebben. Zo kan sms- of app-verkeer tussen geliefden ook betekenisvol zijn. Maar er is meer studie nodigt om vast te stellen wat de werkelijke invloed van virtuele relaties is op onze echte relaties.

Ook de manier waarop de smartphone direct menselijk contact in de weg zit en mogelijk conflicten veroorzaakt, zou verder moeten worden onderzocht, zeggen de onderzoekers.
 

Virtuele contacten

‘We zeggen niet dat smartphones of sociale media per se goed of slecht zijn’, zegt Sbarra. ‘Technologie is overal en zal niet verdwijnen. In deze studie wilden we twee vragen beantwoorden: waarom hebben die apparaten zo’n sterke aantrekkingskracht op ons? En wat is op dit moment de wetenschappelijke kennis over de invloed van mobieltjes op werkelijk, intermenselijk contact?’

Als volgende stap willen de auteurs richtlijnen voor verder onderzoek opzetten. Nieuwe technologieën spelen een steeds belangrijkere rol in ons leven en dat rechtvaardigt nadere studie, stelt Sbarra. 


Samenleving

‘Tussen 2000 en 2018 hebben we de grootste technologische vooruitgang gezien in zeker honderd jaar’, zegt Sbarra. ‘Wij willen begrijpen hoe belangrijk sociale relaties zijn voor ons welzijn. Vanuit individueel perspectief, maar ook vanuit het perspectief van de samenleving als geheel nu er juist vanuit die samenleving mogelijk krachten zijn die onze relaties onder druk zetten.’

Foto: Depositphotos.com