In het Atlantic Basin, een van de golvensimulators van onderzoeksinstituut Deltares, drijft de komende weken veel plastic rond. Onderzoekers proberen erachter te komen of dit de golven zo verstoort dat instrumenten op satellieten het kunnen meten.

De opeenhoping van plastic afval op aarde is een groeiend probleem. Het eindstation van veel van dit plastic is de oceaan. Hier drijft het rond, vaak in draaikolken van honderden kilometers, om uiteindelijk in kleine stukjes uiteen te vallen. Uitvinders zoals Boyan Slat van TheOcean Cleanupslagen er steeds beter in om plastic met slimme netconstructies uit zee te vissen. Maar waar kunnen ze die netten het beste inzetten?

 

Diepwatergolven en satellieten

Het zou handig zijn als plekken met veel plastic op satellietbeelden te herkennen zijn – zoals The Ocean Cleanup eerder dit jaar ook al opperde. Satellieten observeren immers heel de aarde, en nog steeds opnieuw ook. Daarom doet een grote groep wetenschappers van verschillende universiteiten uit heel Europa in samenwerking met de European Space Agency (ESA) deze weken onderzoek in het Atlantic Basin van Deltares.

In dit bassin van 650 vierkante meter zijn golven na te bootsen, en is te bestuderen hoe het golfpatroon verandert als er plastic in het water zit. Het bijzondere van dit golfbassin is dat het diepwatergolven kan maken, vertelt stromingsdeskundige Anton de Fockert van Deltares: golven die niet door de zeebodem beïnvloed worden, en alleen voorkomen in de oceanen. 

 

Golven en dipjes

‘We weten dat plastic de golven beïnvloedt’, zegt De Fockert. ‘Zo zie je soms kleine golfjes rondom grote stukken plastic ontstaan, en veroorzaken plastic doppen een soort dipje in het wateroppervlak.’ Het doel van het onderzoek is uit te zoeken of deze verschijnselen te detecteren zijn met meetapparatuur die gebruikt wordt in satellieten, zoals optische- of radarinstrumenten.

Vanuit de huidige satellieten ziet men soms al patronen waarvan men vermoedt dat ze op plastic duiden. Of dat klopt, valt echter niet te checken. In de gecontroleerde omstandigheden van het golfbassin kan je precies zien wat het effect van het plastic op de golven is, of dat op de radarbeelden te zien is – en zo ja voor welke soorten plastic – en bij welke frequentie de radarapparatuur het beste werkt.

Om die reden drijven er deze dagen dus plastic zakken, flessendoppen, rietjes en pellets (kleine deeltjes) rond in het bassin. Als de methode werkt, kan vervolgens met behulp van stromingsleer ook berekend worden waar het plastic vandaan komt en naartoe drijft, zegt De Fockert. 

 

Interpretatie

Er is al veel gemeten, maar resultaten kunnen de onderzoekers nog niet geven. De data – honderden gigabytes per dag – moeten eerst verwerkt en bestudeerd worden. ‘De campagne duurt vier weken: twee nu en twee in januari’, zegt De Fockert. ‘Kom daarna vooral  eens terug!’

 

Openingsbeeld: Deltares