Overvloed maakt wereld duurzamer en welvarender

In het nieuwe boek Meer draait duurzaamheid om de mogelijkheden van technologie, niet om de keerzijde ervan.

Het is onmogelijk niet optimistisch te worden bij het lezen van het boek Meer, dat onlangs verscheen en Hoe overvloed de wereld juist duurzamer en welvarender maakt als ondertitel meekreeg.

Je krijgt eigenlijk het tegenovergestelde van het gevoel dat het dagelijks nieuws oproept dat ons om de oren slaat met oorlog, protest, belastingontduiking en natuurlijk Het Virus.

Vooruitgang

De auteurs zetten de schijnwerpers op vooruitgang en de mogelijkheden van technologie en innovatie, in plaats van op behoudzucht en hindernissen. De belangrijkste boodschap van de auteurs is dat we meer economische groei nodig hebben, meer energie en meer intensivering.

Daarmee gaan ze lijnrecht in tegen wetenschappers en organisaties die zeggen dat de aarde veel te veel mensen telt en dat besparing en een rem op economische groei de enige manieren zijn om de boel nog een beetje leefbaar te houden.

Intensiveren

Neem de landbouw. Het boek neemt stelling tegen wetenschappers die geloven dat kleinschalige landbouw – zoals we het vroeger deden – de wereld op een duurzamere manier kan voeden. De landbouw zou juist nog meer moeten intensiveren, want dan kunnen we op een kleiner oppervlak meer voedsel produceren. De ruimte die daarmee vrijkomt, zou weer natuur moeten worden, waar mensen kunnen recreëren.

Die intensievere landbouw is mogelijk door moderne technieken in te zetten, zoals het met biotechnologie genetisch aanpassen van gewassen (wat nu in Europa niet mag), het toe passen van big data op de akkers van de boer en door drones en robots in te zetten (precisielandbouw).

Dierenleed

Terwijl de landbouw intensiever zou moeten worden op een kleinere ruimte, voorzien de schrijvers van Meer het einde van de dierhouderij voor ons vlees. Al dat dierenleed is niet meer te verdedigen, zeker met de technieken die eraan komen om vlees in een fabriek te maken. En volgens de laatste berichten zijn er voor zuivelproducten over een paar jaar ook al geen dieren meer nodig.

Voorzorgsprincipe

En zo gaat het maar door met hoofdstukken als ‘Meer energie’, ‘Meer liefdadigheid’ en ‘Meer ruimtelijke ordening’. Het sleutelhoofdstuk is dat over het voorzorgsprincipe (‘voorkomen is beter dan genezen’). Dat principe moet bij het grofvuil, betoogt Ralf Bodelier, want te vaak zit het vooruitgang in de weg.

Bijvoorbeeld bij gentechnologie, kerncentrales en nanotechnologie. In plaats daarvan bepleit Bodelier het activeringsprincipe: een open, nieuwsgierige houding die niet alleen de risico’s maar vooral ook de voordelen van de nieuwe inzichten en technologieën bestudeert.

Essays

Het boek Meer is een verzameling essays, geschreven door verschillende auteurs. Veel van hen kennen we uit de krantenkolommen, die ze regelmatig vullen met opiniestukken. Een deel van de schrijvers van het boek heeft de 'Bende van de Vooruitgang' gevormd, waarmee ze langs theaters trekken om hun optimistische kijk op de toekomst van de wereld te verkondigen.

Helikopter

Meer is een fijn boek, want het laat zien wat de mensheid met technologie en wetenschap allemaal vermag. Maar de vorm van het boek gaat na verloop van tijd wat vervelen. De auteurs zweven de hele tijd in een helikopter boven hun onderwerp, trends duidend met onderzoeksrapporten en wetenschappelijke studies. Als lezer snak je op een gegeven moment naar een flintertje twijfel, een persoonlijke anekdote of, gewoon, een sprekend persoon in de tekst.

Dat neemt allemaal niet weg dat het boek méér dan de moeite waard is om te lezen. Het boek kiest de optimistische aanpak: als de wereld (nog) meer gebruik maakt van de wetenschappelijke en rationele aanpak, dan zijn behoorlijk wat van de grote problemen van onze tijd op te lossen. Een positieve can do-houding die ook ingenieurs zal aanspreken.