Met Still standing, standing still brengt grafisch ontwerper Daan Janssens een ode aan fabrieksschoorstenen als toonbeeld van metselaarsvakmanschap. 
 

Waarom heeft u dit boek gemaakt?
‘De imposante, ronde vormen van opgestapelde stenen die naar de hemel reiken, fascineerden me en leidden tot een diepere verkenning van ons culturele erfgoed en rijke historie. Ik benadruk de landmarkfunctie van de fabrieksschoorstenen door ze te voorzien van betekenis­volle elementen. Met een zelfbedacht grafisch grid ontwierp ik vormen die refereren naar de verdwenen industrie, waarmee functie en geschiedenis worden samengebracht in een visueel narratief dat ik in dit boek heb vastgelegd.’

Aan de voet van zo’n schoorsteen voel je de immense arbeid die in de bouw is gestoken

Voor wie is het boek bedoeld?
‘Voor liefhebbers van ons cultureel industrieel erfgoed, vormgeving, ingenieurs die de waarde van deze bouwwerken kunnen waarderen, en projectontwikkelaars. Oude schoorstenen vormen vaak obstakels bij nieuwbouwprojecten. Dit boek toont hoe ze juist kunnen bijdragen aan cohesie in een wijk, met hun vermogen de industriële geschiedenis te belichamen en bewoners en buitenstaanders te verbinden.’

Wat fascineert u in het onderwerp? 
‘Het uiterlijk van de fabrieksschoorstenen, maar ook het handmatige bouwproces met speciale radiaalstenen. Aan de voet van zo’n schoorsteen voel je de immense arbeid die in de bouw is gestoken, wat respect afdwingt voor het vakmanschap van weleer. Deze schoorstenen zijn monumenten van menselijke ingenieurskunst, symbolen van de industriële revolutie en getuigen van technologische vooruitgang.’

Wat heeft u geleerd tijdens het maken?
‘Mijn onderzoek naar veertig fabrieksschoorstenen verrijkte mijn begrip van hun bouw en geschiedenis. Elk van deze bouwwerken vertelt een uniek verhaal. Neem de steenfabriek De Blauwe Kamer in Wageningen. Deze gebruikte klei uit de uiterwaarden om bakstenen te maken, die onder andere werden gebruikt voor de bouw van de wijk Tuindorp in Utrecht. Dit soort unieke verhalen heeft mijn waardering voor ons cultureel erfgoed verrijkt en mijn respect voor de historische waarde ervan versterkt.’

Waarom zouden ingenieurs dit boek moeten lezen?
‘Hoewel het meer een kijk- dan een leesboek is, kan dit boek een aanvulling zijn voor ingenieurs vanwege de nadruk op de landmarkfunctie van fabrieksschoorstenen. Het biedt een diepgaand inzicht in hun visuele en historische betekenis en biedt inspiratie en aan­knopingspunten voor innovatieve benaderingen in moderne stede­lijke ontwikkeling en erfgoedbehoud.’
 

Still standing, standing still
Daan Janssens | 120 blz. | € 40,00 | bestellen via standingstill.nl


Foto boven: Schoorsteen van de voormalige Dekenfabriek Tetem in Enschede. Beeld: Daan Janssens