Nieuwe zeesluis van Terneuzen bijna voltooid
In Terneuzen wordt de laatste hand gelegd aan een van de grootste zeesluizen ter wereld. Daarmee is straks de soepele doorvaart naar Gent voor zee- en binnenvaart verzekerd en hoeven diepliggende schepen niet meer te wachten op hoogtij.
Sommige mensen moeten om hun eigen huis te bereiken een stukje over de grond van de buren lopen. Iets soortgelijks – maar dan op grote schaal – is aan de hand in Zeeuws-Vlaanderen, het meest zuidelijke stukje van de provincie Zeeland. Zeeschepen die naar de Belgische stad Gent willen varen, moeten over Nederlands ‘grondgebied’. Ze varen vanaf zee de Westerschelde op en slaan bij de stad Terneuzen rechtsaf naar Gent of varen rechtdoor als ze in Antwerpen moeten zijn.
Het is dan ook niet vreemd dat Vlaanderen ongeveer vier keer zoveel bijdraagt aan de vervanging van de Middensluis van het sluizencomplex van Terneuzen als Nederland. Gent wil al heel lang ook grotere zeeschepen in zijn havens kunnen verwelkomen, maar de oude Middensluis van Terneuzen, geboortejaar 1910, vormde daarbij een knelpunt.
Lange adem
De afgelopen jaren is in Terneuzen hard gewerkt aan een nieuwe, grotere sluis. Bij ingebruikname volgend jaar zal die een van de grootste zeesluizen ter wereld zijn. De aanleg was een zaak van lange adem. Het megaproject begon in 2005 in opdracht van de Vlaams-Nederlandse Scheldecommissie en werd geleid door twee ministers, een uit Vlaanderen en een uit Nederland.
In dat jaar sloten Nederland en Vlaanderen ook de Scheldeverdragen af, een set afspraken over gezamenlijk beleid en beheer, de verdieping van de Westerschelde en de teruggave van de Prosper- en Hedwigepolder aan de natuur. Uit een zogenoemde maritieme verkenning van 2005 tot 2010 volgde dat het kanaal van Gent naar Terneuzen moest worden uitgediept én dat een nieuwe sluis nodig was.
Dit is niet het volledige artikel. Het hele verhaal staat in De Ingenieur van november 2022. Interessant? Neem eens een proefabonnement van drie nummers voor 25 euro.
2017: eerste werkzaamheden beginnen
In 2012 ging het sluisproject van start met een politiek akkoord tussen Vlaanderen en Nederland, vertelt omgevingsmanager Harm Verbeek. ‘In 2015 werd vervolgens een verdrag gesloten over de bouw van deze sluis waardoor in 2017 de eerste werkzaamheden konden beginnen.’
De grotere sluis heeft drie voordelen, somt Verbeek op. ‘Door de grotere sluiskolk (de bak water waarin de boten liggen, red.) lost hij de congestie voor de zee- en de binnenvaart op. Verder gaat de bedrijfszekerheid omhoog, doordat er een grote sluis bijkomt, naast de Oost- en Westsluis. Alles kan gewoon doordraaien als een van de sluizen in onderhoud is. En ten slotte levert de bredere en diepere sluis economisch voordeel op. Schepen die momenteel alleen bij hoogwater door de sluis kunnen, kunnen straks altijd erdoor.’
De voormalige Middensluis dateert uit 1910 en is ontworpen op de kleinere schepen van een eeuw geleden: 140 meter lang, 18 meter breed en 8 meter diep. ‘Enige voordeel is dat hij wel lekker snel schut’, aldus Verbeek. Schutten is het laten stijgen of dalen van het waterpeil in de kolk zodat het gelijk wordt aan het peil van het water waar de schepen naar toegaan.
De sluiskolk
Het buitenhoofd en het binnenhoofd (zie foto) zijn op het droge in een gesloten bouwkuip gebouwd, maar de kolk zelf is grotendeels ‘in den natte gebouwd’, dus onder water. Na het plaatsen van de wanden en het uitgraven van de benodigde ruimte voor de sluiskolk, zijn eerst de bodemroosters aangebracht, waarna de vloer van grind en onderwaterbeton verder is gestort. Via die roosters gaat het water straks omhoog en omlaag, afhankelijk van het waterpeil aan de andere kant van de sluis. Daarna zijn de wanden verder afgewerkt met beton, dat laag voor laag is opgebouwd. ‘Het waterniveau is vervolgens verlaagd om de kolk af te kunnen werken. Er kwamen wrijfstijlen tegen de wand die, samen met drijf-ramen, moeten voorkomen dat schepen tegen de wand plakken. Ook zijn er drenkelingenladders aangebracht’, vertelt Verbeek. De wanden van de kolk zijn zogeheten combiwanden, een combinatie van buispalen en damwandplanken. ‘Het is heel degelijk gebouwd, want de kolk moet honderd jaar meegaan.’
De nieuwe sluis in cijfers
Kosten: circa een miljard euro
Afmetingen: 427 meter lang, 55 meter breed, 16,44 meter diep
Capaciteit: In 2021 voeren in totaal 58.950 schepen door het sluizencomplex:
• Binnenvaart 49.300
• Zeevaart 8.400
• Recreatievaart 1.250
In 2040 passeren er naar verwachting 96.000 schepen per jaar.
Volg de voortgang van de Nieuwe Sluis in Terneuzen op nieuwesluisterneuzen.eu
MEER LEZEN OVER DE NIEUWE SLUIS IN TERNEUZEN?
Lees meer over de bouw van de nieuwe Middensluis in het novembernummer van De Ingenieur. Koop hier de digitale versie voor € 7,50 of neem een abonnement!
Openingsfoto: luchtfoto van de nieuwe Middensluis, genomen half oktober 2022. Foto Nieuwe Sluis Terneuzen
