De Nederlandse hematoloog Jan van den Boogaart en de Oostenrijkse biochemicus Oliver Hayden hebben de European Inventor Award gewonnen voor de ontwikkeling van de eerste geautomatiseerde malariatest.

De heren wonnen de prijs in de categorie Industrie. Microbioloog Van den Bogaart studeerde in Eindhoven en werkte vervolgens bij Bayer. Het bedrijfsonderdeel waar Van den Bogaart werkte werd later overgenomen door Siemens.


Automatische test

Het opsporen van malaria gebeurt momenteel vooral door het identificeren van sporen van de malariaparasiet in bloed. Dat is een tijdrovend proces, dat alleen kan worden uitgevoerd door ervaren specialisten. Van den Bogaart koos een andere benadering: hij kijkt naar het effect dat de parasiet heeft op de bloedcellen. Van den Bogaart en zijn collega Hayden onderzochten of er een correlatie bestaat tussen bloedparameters en malariabesmetting. Voor een dertigtal parameters bleek dat het geval. Dat betekent dat bij een normale bloedtest controle op die dertig parameters voldoende is om met een nauwkeurigheid van 97 % vast te stellen of er sprake is van besmetting.


120 bloedmonsters per uur

Siemens gebruikte van den Boogaards onderzoek om een bloedanalyse-systeem te bouwen. Dat systeem kan zo'n 120 bloedmonsters per uur analyseren. Inmiddels zijn er zo'n 3000 van die machines wereldwijd in klinische centra. Helaas staan ze lang niet overal in de armere gebieden waar veel mensen aan malaria sterven. Tegelijkertijd biedt de geautomatiseerde methode wel perspectief om de apparaten gericht in te gaan zetten, in het kader van wereldgezondheidsprogramma's.

De beide andere Nederlanderse finalisten, stamcelonderzoeker Hans Clevers in de categorie Research en technoloog Gert-Jan Gruter van het bedrijf Avatium, producent van flessen op basis van bioplastics, in de categorie midden- en kleinbedrijf werden niet als winnaar uitgeroepen.

De laatste keer dat de Europese uitvindersprijs werd toegekend was in 2015, toen twee Nederlanders een prijs bemachtigden (lees: 'Nederland twee keer European Inventor Award')

Openingsfoto: de beide prijswinnaars met links Jan van den Bogaart en rechts Oliver Hayden.Foto EPO.