Nederland zal meer aandacht moeten geven aan de gevolgen van extreme regenval, zo concludeert de TU Delft naar aanleiding van de wateroverlast die orkaan Harvey veroorzaakte in Houston, Verenigde Staten. Naar verwachting loopt de schade daar op tot zo’n 150 miljard dollar.

Gisteren presenteerde het Delft Harvey Research Team de eerste conclusies van zijn studie naar de gevolgen van de orkaan Harvey die eind augustus over de Amerikaanse oliestad Houston raasde en grote delen van de stad onder water zette. De regenval die de orkaan meebracht was buitengewoon extreem, zelfs voor het gebied dat wel gewend is met orkanen om te gaan. In zes dagen tijd viel er 760 tot 1244 mm regen, en daar is geen watersysteem tegen opgewassen.

Het Delft Harvey Research Team werd onder meer opgezet om voor Nederland lessen te trekken over de gevolgen van extreme regenval (lees: ‘TU Delft trekt lessen uit Harvey’). Want ook al zijn in ons gematigde klimaat hoeveelheden als die in Houston niet te verwachten, ook bij ons komt het regelmatig voor dat straten blank staan.
 

De regen kan overal vallen

‘In het waterbeheer is onze aandacht vooral uitgegaan naar de veiligheid bij stormen vanuit zee en hoge rivierwaterstanden, en veel minder naar extreme regenval’, aldus Baukje Kothuis van de TU Delft, een van de coördinatoren van het Research Team. Zo bestaat er geen inventarisatie van de risico’s die extreme regenval kan veroorzaken. En anders dan bij overstromingen vanuit zee of de rivieren kan die regen overal in ons land vallen. Moeten mensen worden geëvacueerd, hoe kunnen ze in hun eerste levensbehoeften voorzien, hoe zit het met de hygiëne als het water een halve meter hoog staat? Hoe verlopen reddingsoperaties wanneer tienduizenden mensen hulp nodig hebben? Het zijn allemaal vragen die in Houston een rol speelden, en waar we in Nederland ook nog geen draaiboeken voor hebben.
 

Zelfredzaamheid

De regenval in Houston had niet alleen gevolgen voor de bewoners, ook de petrochemische industrie die in het gebied rijkelijk aanwezig is, merkte de gevolgen. Bij een fabriek ontstonden door stroomuitval explosies en kwamen giftige stoffen in het water. Een afvaldepot begaf het waardoor dioxinen vrijkwamen (lees: ‘Vervuiling in de nasleep van orkaan Harvey’). Kothuis: ‘Hoe zit het in ons land met de (petro)chemische installaties, Schiphol en andere kritische infrastructuur? Hoe robuust zijn die voor zware regenval?’
 


Ook uit de hulpoperaties die in Houston werden opgezet valt volgens Kothuis veel te leren. ‘Veel werd gedaan door lokale gemeenschappen, de hulpdiensten konden het niet aan. Maar weten we hier in Nederland wat we moeten doen als het water een halve meter hoog staat? Hoe zelfredzaam zijn we?’
 

Komende stresstest

Houston leverde ook een algemene les voor het waterbeheer. Normaliter wordt gerekend met waarschijnlijkheden als het gaat om stormen, rivierstanden of regenval, waarbij extremen buiten beeld blijven omdat de kans dat ze zich voordoen erg klein is. ‘Maar ze blijken zich wel voor te doen, zoals nu met de regenval in Houston’, aldus hoogleraar Integrale Waterbouw Bas Jonkman. ‘Het is dus belangrijk na te gaan wat die onwaarschijnlijke extremen doen met je systeem, en je daar zo nodig op voor te bereiden.’

De eerste gelegenheid waarbij dat gaat gebeuren, is de stresstest die gemeenten uiterlijk in 2019 moeten uitvoeren naar de gevolgen van klimaatverandering, waaronder heftige stortbuien (lees: ‘Verplichte stresstest vanwege klimaatverandering’). Eind dit jaar wordt vastgesteld wat die stress zal zijn, zo liet programmamanager Sofie Stolwijk van het Deltaprogramma weten. ‘We gaan graag met het Harvey Research Tem in gesprek om te kijken met wat voor regenval we bij de stresstest moeten rekenen.’
 

Openingsfoto: Overstroming in Houston. Foto Air National Guard/Sgt. Daniel J Martinez