Metropool rijst op aan de rand van het oerwoud

Door overbevolking, bodemverzakkingen en wateroverlast is Jakarta vrijwel onleefbaar geworden. Vorig najaar besloot de Indonesische regering daarom een nieuwe hoofdstad te bouwen, aan de rand van het tropische oerwoud van Oost-Kalimantan. Geplande verhuisdatum: 2024.

De Indonesische president Joko Widodo wil weg uit het overvolle Jakarta en hij neemt het nationale overheidsapparaat mee. Hij heeft zijn oog laten vallen op de provincie Oost-Kalimantan op het eiland Borneo, bekend om zijn uitgestrekte regenwouden. Het gebied ligt centraal in de archipel en wordt minder geplaagd door aardbevingen, vulkaanuitbarstingen en overstromingen, die het zinkende Jakarta zo teisteren.

 

Economische impuls

Op een stuk grond van circa 180.000 hectare, nu al in handen van de staat, moet de nieuwe hoofdstad verrijzen. Het bestaat uit aangetaste stukken bos, oude palmolieplantages en verlaten mijnbouwputten. Het heeft grotendeels geen beschermde natuurstatus, ligt dicht bij zee en bij twee andere relatief grote steden. Met de ontsluiting zit het dus wel goed, is het idee.

Het gebied op het eiland Borneo kan een forse economische impuls verwachten. Nu woont ongeveer de helft van de Indonesische bevolking op Java, op nog geen één procent van het totale oppervlak van het land. Vanaf het jaar 2024 migreren om te beginnen het presidentieel paleis en de ministeries, de kern van de stad.

 

Ruimte en tijd

In eerste instantie verhuizen er circa 200.000 mensen naar Kalimantan, maar op den duur moet de nieuwe stad plaats bieden aan zo’n anderhalf miljoen inwoners. Co Verdaas, hoogleraar gebiedsontwikkeling aan de TU Delft, kan zich wel vinden in die geleidelijke aanpak. Een stad heeft ruimte en tijd nodig om te groeien, zegt hij. Dit is een uitdaging voor ingenieurs, die in de regel geneigd zijn een hele stad tot in detail al vast te leggen op de tekentafel.

Wie een nieuwe stad besluit te bouwen, kan daar maar beter meteen een slimme, duurzame en groene stad van maken. Mits er voldoende geld voorhanden is, is zo’n stedenbouwkundig project volgens Verdaas een buitenkans om direct zoveel mogelijk state-of-the-art-technologie toe te passen. Inzetten op duurzame stedenbouwkundige ontwikkeling gecombineerd met smart bestuur was dan ook de opdracht van president Widodo. Met het oog op de duurzaamheid zijn er plannen de stad te voorzien van wind- en zonne-energie, en zoveel mogelijk circulair te bouwen.

 

Flexibele stad

Bij circulair wordt vaak gedacht aan een lange levensduur. Voor de bouw van een stad kan dit echter ook anders worden opgevat, legt Verdaas uit. Gebouwen kunnen worden neergezet met een bestemmingsplan voor slechts vijf jaar. Door ze daarna uit elkaar te halen en alle materialen te hergebruiken voor nieuwe gebouwen wordt een circulaire stad gevormd. ‘Een flexibele stad’, zegt Verdaas. ‘Dankzij de korte bestemmingsplannen van de gebouwen, kan de stad worden gevormd naar de behoeften van de inwoners.’ 

Daarnaast is het de bedoeling om veel plaats te reserveren voor natuur en water. De ruimtelijke opbouw van de stad moet fietsers en voetgangers de ruimte geven. En het openbaar vervoer krijgt prioriteit boven het autoverkeer. De groenstructuur van de nieuwe stad moet aansluiten op het omliggende landschap, is het idee, en aangetast bos in de omgeving moet worden hersteld. Maar ook al wordt een stad slim, duurzaam en groen gebouwd, dan nog is het belangrijkste niet bereikt, meent Verdaas. 

 

MEER LEZEN OVER HET BOUWEN VAN EEN NIEUWE STAD?

Het volledige verhaal vind je in het aprilnummer van De Ingenieur. Koop de digitale versie voor € 7,50, of neem - met een flinke korting van 25 % - een digitaal jaarabonnement van twaalf nummers voor € 69,-.

        Ik koop het digitale aprilnummer voor € 7,50

        Ik neem een digitaal abonnement voor € 69,-

 

Openingsbeeld: Het winnende ontwerp van architectenbureau Urban+. De nieuwe hoofdstad krijgt een langwerpig cultuurpark dan uitkomt op het Pancasila-meer. Illustratie: Urban+.