Het idee dat robots en slimme software binnen afzienbare tijd eenvoudige banen van de mens afpakken klopt niet, volgens analisten van consultancybedrijf McKinsey in een nieuw rapport. Het is zinvoller om binnen banen de deeltaken te beschouwen: robots of kunstmatig intelligente software kunnen de routinematige onderdelen van het dagelijks werk doen, maar creatieve denkprocessen zullen nog tot in lengte van dagen door mensen worden uitgevoerd.

Met hun onderzoek, dat begin dit jaar van start ging – dit is een tussenrapportage – willen de McKinsey-mensen uitvinden wat de invloed wordt van automatisering op het dagelijks werk van mensen. Ze bekeken banen in de VS en destilleerden daaruit zo’n tweeduizend verschillende taken. Hun analyse draait om de mate waarin die taken door software en/of een robot te doen zijn. Ze concluderen dat zo’n 45% van alle werktaken geautomatiseerd kan worden met bestaande technologie. ‘En wanneer de technologie voor het begrijpen en verwerken van menselijke taal nog een stukje beter wordt, komen daar nog eens 13% van de bestaande werktaken bij’, zo valt te lezen in het rapport.

Slimme software, autonome machines

De onderzoekers zien verder twee belangrijke ontwikkelingen. Ten eerste worden software en robottechnologie de laatste tijd in hoog tempo beter. Ten tweede lijkt het erop dat die slimme software en autonome machines de mens niet alleen sommige fysieke handelingen uit handen zullen nemen maar ook behoorlijk wat ‘denkwerk’ van de mens zal overnemen.

Kijk bijvoorbeeld naar supercomputer Watson van IBM, die artsen kan helpen bij het stellen van de juiste diagnose. Anderzijds staat nog nergens een echte zorgrobot met zijn handen aan het bed.

‘Goede’ banen automatiseren

Er zijn maar weinig beroepen (zo’n 5%) die volledig door machines uitgevoerd kunnen worden, schrijft McKinsey. Wel is bij 60% van de beroepen ongeveer een derde deel van de werkzaamheden te automatiseren. Daar zitten verrassend genoeg ook ‘goede’ banen bij.

Zo hoeven hypotheekadviseurs in de toekomst minder tijd te besteden aan het lezen van de ingevulde standaardformulieren en kunnen daardoor meer tijd besteden aan het menselijke contact met klanten. En advocaten gebruiken nu soms al text-mining-software voor het doorspitten van duizenden oude documenten op zoek naar aanknopingspunten voor hun huidige zaak. Zijn die eenmaal gevonden, dan duikt de advocaat zelf dieper in het betreffende dossier.

Creativiteit en emoties

Deeltaken die werkelijke creativiteit vereisen en het omgaan met emoties van mensen, zijn nog het moeilijkst te automatiseren. Verrassend genoeg beslaan die taken maar respectievelijk 4 en 29% van de banen in de VS, zo vonden de onderzoekers. Dat lijkt weinig goeds te voorspellen, maar dat valt mee, meent McKinsey. Als software en robots de routinetaken van ons overnemen, kunnen wij meer energie stoppen in betekenisvol werk.

Financieel adviseurs brengen dan minder tijd door achter hun spreadsheets en hebben meer tijd voor een goed gesprek met hun klanten. Binnenhuisarchitecten zijn minder tijd kwijt aan het meten van ruimtes en het bestellen van materialen en kunnen dieper doorgraven naar waar de klant werkelijk op zoek is.

Verschillende beroepen, met op de y-as de mate waarin een beroep geautomatiseerd kan worden, en op de x-as het salaris (om hoog- van laagopgeleid werk te onderscheiden). Opvallend is dat er ook laagbetlaad werk bestaat dat nauwelijks geautomatiseerd kan worden: de tuinarchitect. Bron: McKinsey

Dit tussentijdse rapport is geschreven door medewerkers van het McKinsey Global Institute, het onderzoeksinstituut van het bedrijf. Het eindrapport volgt in 2016.

Foto: Troy Straszheim / Creative Commons