Martin van den Brink: Alles draait om overzicht en systeemkennis

ASML is de afgelopen decennia uitgegroeid tot de grootste fabrikant van lithografiemachines ter wereld. Martin van den Brink, die geldt als de vader van het succes, nam dit voorjaar afscheid. De Ingenieur sprak met hem. ‘Natuurlijk had ik geen zin om met pensioen te gaan, maar ineens was die datum daar.’

Is de techniek de afgelopen decennia ingewikkelder geworden?
‘Ingewikkeld? Dat valt wel mee. Iedereen wil graag horen dat het ingewikkeld is, om ermee te koketteren. Als je complexiteit accepteert als doelstelling, doe je het niet goed. Complexiteit moeten we niet omarmen, maar juist bestrijden.’

Betekent dit dat ASML altijd de simpelste oplossing nastreeft?
‘Dat doen we inderdaad. En op momenten dat we dat niet doen, is dat niet omdat we het niet willen, maar omdat we niet anders kunnen. Wie nu een slot zou uitvinden, zou vermoedelijk met iets elektronisch komen aanzetten, verbonden met internet. Maar als de stroom uitvalt, dan doet zo’n slot het niet meer. Complexiteit kruipt overal in, maar dat is helemaal niet nodig. Het is juist een teken van kracht als we complexiteit eruit kunnen houden. Laat ik het anders formuleren: als we bij ASML niet steeds hadden geprobeerd om alles te versimpelen, dan hadden we nu een heel andere machine gehad.’

Bij de uitvinding van de cd was een handvol mensen betrokken. Dat is bij ASML's EUV wel anders.
‘Ook de eerste waferstepper van ASML was het werk van een handvol mensen. Bij presentaties laat ik soms een foto van dat groepje zien. Maar voor volgende versies van de ASML-machine waren wel honderd mensen nodig. Ken je die foto van de EUV-machine? Daar staan we met wel duizend ASML-medewerkers op. En als je toeleveranciers en betrokken onderzoeksgroepen aan universiteiten meerekent, kom je aan een paar duizend betrokken mensen.’

Met zoveel mensen aan één apparaat werken: wat voor soort leiderschap vraagt dat?
‘Je wilt nu vast graag iets horen over een sterke topman of zo, maar daar wil ik van wegblijven. Het gaat niet om die ene sterke man of vrouw, maar om een groepje mensen met overzicht en systeemkennis. Je tuigt de organisatie op als een kerstboom – met misschien die vijf mensen van weleer bovenin.’