Onderzoeksinstituut MARIN in Wageningen tilt het simuleren van complexe maritieme operaties naar een hoger niveau met het bijna voltooide Seven Oceans Simulator centre (SOSc). Het gebouw is begin oktober opgeleverd en de komende maanden worden alle simulatorsystemen geïnstalleerd. In april gaat het centrum open.

 

In het nieuwe centrum is alles gericht op het zo realistisch mogelijk nabootsen van maritieme operaties. Daarbij is het gedrag van schepen, de interacties met de golven, andere schepen en de infrastructuur zo realistisch mogelijk gemodelleerd. Achterliggende doel steeds: het veiliger en efficiënter maken van maritieme operaties.

MARIN in Wageningen had al een simulatiecentrum, maar dat is inmiddels wat verouderd geraakt, vertelt Arno Bons, hoofd Simulatie en Visualisatie van MARIN. ‘Dat centrum stam uit 1992 en met name de hardware die daarin staat is verouderd. Ook de software ontwikkelt zich trouwens snel door.’
 

Installeren en testen

Het volledig nieuwe Seven Oceans Simulator centre (SOSc) is in precies een jaar gebouwd. Op 6 oktober leverde de aannemer het gebouw – 64 meter lang, 24 meter breed en 12 meter hoog – op en momenteel zijn Bons en collega’s druk bezig om de simulatorsystemen erin te plaatsen, installeren en te testen. ‘Op 1 april moet alles het doen.’
 

Overzicht van het nieuwe simulatiecentrum. Klik op de figuur voor een vergrote weergave.


Brug op zes poten

Het centrum bevat verschillende simulatorfaciliteiten waar de brug van een schip wordt nagebootst en die met elkaar in hetzelfde scenario kunnen varen. Neem de Large Motion Simulator, een ruimte van 4 x 5 meter met volledig daaromheen een bolvormig scherm waarop dertig beamers beelden projecteren.

De brug staat in zijn geheel op een hexapod met zes poten die kunnen bewegen. ‘Deze brug kan met zes vrijheidsgraden bewegen. Dus niet alleen naar voren, opzij en omhoog en omlaag, maar hij kan ook het rollen en pitchen van een schip nabootsen.’ Heel waarheidsgetrouw dus.

Verderop in het gebouw staan vier kleinere zogeheten multi purpose-simulatoren die bijvoorbeeld kunnen worden ingezet voor het simuleren van sleepboten of kraanschepen. ‘Hier is bijvoorbeeld een scenario na te spelen van sleepboten die samenwerken om een groot containerschip een haven binnen te loodsen.’

De mensen in de ‘sleepboten’ communiceren dan met de bemanning van dat grote schip dat in de grote simulator zit. ‘Het knappe is dat we ook de interacties tussen schepen onderling kunnen nabootsen. Als een sleepboot met een lijn een schip voorttrekt, dan werkt dat door in de simulatie.’
 

Stormachtig weer

Ook crisissituaties kunnen worden nagespeeld, als gevolg van een ramp bijvoorbeeld, of stormachtig weer. ‘Als je zo’n scenario helemaal doorspeelt, en naderhand evalueert en de oorzaak van de ramp analyseert, dan zal dit leerpunten opleveren voor hoe je bijvoorbeeld reddingsacties beter kan organiseren.’

Ten slotte kan het centrum een rol spelen bij het ontwerpen van havens of andere maritieme structuren op grote schaal. ‘Deze rol is niet nieuw. Zo hebben we bij MARIN voor de Tweede Maasvlakte vooraf onderzocht of schepen er nog handig in en uit zouden kunnen. Bij het ontwerpen van een nieuwe haven, kunnen wij onderzoeken of schepen de bochten wel goed kunnen nemen, en of de vaarwegen breed en diep genoeg zijn.’
 

De vier kleinere multi purpose-simulatoren.


Inspelen op trends

Met het gloednieuwe centrum vol simulatoren speelt MARIN in op verschillende trends in de scheepvaart. Het wordt in de eerste plaats steeds drukker op bijvoorbeeld de Noordzee. De scheepvaartsector groeit nog steeds, maar de Noordzee wordt ook gebruikt om windparken neer te zetten en in de toekomst zullen er misschien ook drijvende zonnepanelen en drijvende eilanden bijkomen.

‘Het wordt dus in de toekomst een stuk drukker op zee. Die windparken en drijvende eilanden zullen ook regelmatig onderhouden moeten worden. De uitdaging is hoe we het toch veilig houden’, zegt Bons.
 

Schepen steeds autonomer

Een andere trend is dat schepen steeds autonomer zullen worden. Schepen die helemaal geen personeel meer aan boord hebben, laten nog op zich wachten, maar er zijn wel steeds minder mensen nodig om een schip te besturen. De indeling van de brug zal dus veranderen. Maar hoe?

Bons: ‘Daarvoor willen we virtual reality gaan inzetten. Besturend personeel van een schip ziet dan door een VR-bril de brug van de toekomst. Zijn alle instrumenten goed zichtbaar en goed te bereiken? Zijn alle taken goed uit te voeren, of lopen mensen elkaar in de weg?’ Deze onderzoeken worden samen met het Human Factor-team van MARIN uitgevoerd.

De opkomst van steeds autonomere schepen zal ook aan de wal voor verandering zorgen, vertelt Bons. ‘Hoe ga je die drukke zee straks monitoren vanuit een control room aan de wal? Daar willen we ook onderzoek naar doen in het SOSc.’
 

Het Vessel Traffic Management en Shore Control Centre Lab 


Computergames

De bewegende brug, virtual reality, het doet allemaal een beetje denken aan computergames. ‘Dat is niet eens zo’n gekke opmerking’, zegt Bons. ‘De game-industrie is bijvoorbeeld heel goed in visualisatie, het maken van levensechte beelden. Zo gaan we in het nieuwe centrum gebruikmaken van de rendering engine Unreal (oorspronkelijk ontwikkeld voor het gelijknamige computerspel, red.) dat veel wordt gebruikt in de gaming-industrie. Die is zó levensecht, dat is heel goed voor de beleving.’
 

Golven voelen

Het grootste verschil met computergames is dat de golven die in de simulaties verschijnen helemaal doorgerekend zijn. ‘Als er een golf op je afkomt, dan vóel je hem ook echt op de brug. Dat is in een computerspel niet. Daar hebben we uren en uren aan modelproeven, onderzoek en computerberekeningen in zitten.’

                                                                                                      

Rondneuzen
Je kunt nu ook zelf rondneuzen in het Seven Oceans Simulator centre (SOSc). Op de website van MARIN kun je verschillende onderdelen ervaren in een virtuele omgeving. Even geduld, het laden duurt ca. 30 seconden.


Foto's en illustraties MARIN