Dit jaar is wetenschap terug op de kampeergronden van festival Lowlands. In een speciale tent gaan verschillende universiteiten en onderzoekersinstituten proberen (wetenschappelijk) onderzoek te verrichten.

Lowlands Science, zoals de projecten samen heten, is de spirituele opvolger van Llowlabs, het programma over wetenschap en techniek dat in voorgaande edities van het festival aanwezig was. Dit jaar willen veel van de onderzoekers het publiek actief betrekken bij het onderzoek. Dat is niet verwonderlijk; zelden lukt het wetenschappers om zo'n grote en relatief diverse groep mensen aan te trekken om op te experimenteren.

In de Oh! Mega-tent zullen in het weekend van 21 augustus onderzoekers uit alle gebieden komen: ingenieurs van de TU Delft, geesteswetenschappers van de Vrije Universiteit en forensisch experts van het NFI. Allemaal daar om met het publiek iets nieuws te ontdekken.

Verftechniek

Zo willen Maarten Wijntjes en Willemijn Elkhuizen van Delft kijken hoe technologie en kunst samengaan. Wijntjes ontwikkelde een speciaal apparaat, de Synopter, waarmee kunst zonder het besef van de driedimensionale wereld waar te nemen is. 'Zo blijft de illusie dat een schilderij diepte heeft behouden, terwijl die normaal snel verdwijnt doordat de hersenen merken dat het schilderij niet echt driedimensionaal is', vertelt Wijntjes. Daarnaast gaan ze samen met printbedrijf Océ de 2,5D-printer demonsteren. Die kan de textuur en dikte van olieverf simuleren, om zo (als het goed is) niet van echt te onderscheiden kopieën te maken. Het publiek mag proberen het echte schilderij en de kopie aan te wijzen.

Wijntjes (r) en Elkhuizen voor een schilderij, waarbij Wijntjes de Synopter gebruikt.

Lijken verslepen

Het is een belangrijke, maar relatief passieve rol voor de festivalgangers. Het NFI is van plan om bezoekers wat actiever te laten zijn. Ze willen dat bezoekers in paren een dader en slachtoffer spelen, waarbij de misdadiger in een beperkte tijd een lichaam naar een bepaalde plek moet slepen. Van te voren krijgt hij of zij een handengel die oplicht onder UV-lampen. Door na afloop de sporen op het 'slachtoffer', een andere proefpersoon, te onderzoeken, leert het NFI hoe verschillende mensen iemand verslepen. Iets dergelijks gaan ze doen met het vastbinden van objecten. 'Dankzij het Lowlandspubliek leren we snel de verschillen tussen man, vrouw, lang, kort enzovoort zien', vertelt een woordvoerder van het NFI. De bevindingen zullen als onderbouwing van onderzoek dienen. 'We weten al veel over de sporen die verschillende daders achterlaten, maar om bevestiging te zien van die ideeën is zo'n grote groep ideaal.'

Avonturen-DNA

Het NFI doet haar experiment om te weten te komen waar DNA kan zitten, maar doet geen echte DNA-tests. Het Leids Universitair Medisch Centum daarentegen wel. Ze zijn van plan om, samen met de stichting Leve DNA!, in het speeksel van Lowlandsgangers op zoek te gaan naar het avonturengen, een stukje DNA dat 20 procent van de mensen genetisch avontuurlijker maakt dan anderen. De belangrijkste vraag: zijn Lowlandsbezoekers avontuurlijker dan de gemiddelde bevolking? En weten ze zelf dat hun genen avontuurlijker zijn? Met vragenlijsten hopen de onderzoekers ook uit te vogelen of er bepaald gedrag is dat de aanwezigheid van een avontuurlijk gen verraadt. 'Zo zijn we benieuwd of iemand die ooit heeft gebungeejumped vaker het gen heeft of niet. Daar kan je bij zijn grote groep een mooi onderzoek naar doen', denkt Karin van der Tuin van het LUMC.

Hoewel de onderzoeksmethode wetenschappelijk is, benadrukt van der Tuin dat het onderzoek niet per se gepubliceerd zal worden. 'Het is lastig om de omstandigheden zo netjes te houden dat het op die manier nuttig is. Maar we willen wel iets met de resultaten doen.' Van der Tuin ziet het project als een showcase van wat er allemaal met DNA te zeggen valt. Als iemand zijn of haar speeksel afstaat, gaat het naar de labs van het LUMC en krijgt de bezoeker na het festival de uitslag. 'Het duurt tegenwoordig nog maar vier uur, dus het zou in de tent kunnen, maar dat wordt snel ingewikkeld. Dan is het lab een handiger plek', aldus van der Tuin. Voor iedereen die het onprettig vindt om zijn speeksel voor analyse af te staan is er nog de optie om het DNA mee te nemen in een hangertje. 'Dat ziet er dan uit als een wit pluisje in een glaasje, als aandenken'.

Credit: Bart Heemskerk

Veel proefpersonen

Er zullen nog veel meer onderzoeken aan de gang zijn op het festival. Het flirt- en seksgedragonderzoek van de UvA, bijvoorbeeld, of het beleven van een hypothetische situatie in VR, zodat een proefpersoon zich goed kan inleven om een vragenlijst in te vullen. Allemaal onderzoeksprojecten die baat hebben bij zoveel mogelijk proefpersonen. Nu maar hopen dat die personen ook zin hebben om te komen. Als voorgaande wetenschapsprojecten een voorbeeld zijn, zal het druk worden.

Lowlands vindt plaats van vrijdag 21 tot en met zondag 23 augustus. Tickets zijn hier te krijgen.

Lead image: ingang van de voorganger van Lowlands Science, Llowlabs, in 2012. Credit: STW