Vandaag opent meststoffenproducent ICL in Amsterdam een productielijn die fosfaathoudende kunstmest maakt van de verbrandingsassen van rioolslib en beendermeel. Dit is een stap richting een kringloop van fosfaat, waardoor minder fosfaaterts in de natuur hoeft te worden gewonnen.

In het Amsterdamse havengebied heeft meststoffenproducent ICL een grote fabriek voor het maken van verschillende minerale meststoffen, gebaseerd op kalium en fosfaten. Boeren brengen deze producten in de vorm van korrels op hun land, waardoor hun gewassen beter groeien.

Normaal gesproken maakt ICL de kunstmest van fosfaatertsen uit de natuur, maar die worden op termijn steeds moeilijker winbaar. Bovendien is het fosfaat maar op een paar plekken in de wereld goed beschikbaar, wat een afhankelijkheid van die landen kan opleveren.

 

Luchtfoto van de productielocatie van ICL in de haven van Amsterdam.


Ketens sluiten

‘Fosfaat is een meststof die je op geen enkele manier door een andere stof kunt vervangen. Daarom moeten we vroeger of later de ketens gaan sluiten’, vertelt Anthony Zanelli, vice-president Phosphate Operation Europe van ICL.

Het bedrijf zet nu de eerste stappen door een minerale meststof te maken van stoffen waar andere bedrijven juist mee blijven zitten: rioolslib dat overblijft van de zuivering van afvalwater, en beendermeel dat een restproduct is van de vleesverwerkende industrie. Na verbranding bij hoge temperaturen (tot wel 850 °C) blijft daarvan een poeder over dat fosfaten bevat.

ICL voert dat poeder in de nieuwe installatie toe aan het bestaande productieproces (zie figuur hieronder), waarbij fosfaten reageren met sterke zuren, achtereenvolgens fosforzuur en zwavelzuur. Hierbij verandert een vorm van calciumfosfaat die niet door planten kan worden opgenomen in een vorm waar planten wel mee overweg kunnen.

De nieuwe productielijn van ICL. Verbrandingsassen worden toegevoerd aan het bestaande proces waarbij fosfaatertsen reageren met sterke zuren tot een fosfaathoudende stof die gewassen kunnen opnemen. Klik op de figuur voor een grotere versie.


Fosfaat uit de natuur

Het chemische proces waarbij de verbrandingsassen reageren met het zuur wijkt nauwelijks af van het reguliere proces, waarbij fosfaat uit de natuur met het zuur reageert. De productie van de nieuwe lijn zal dan ook eerst in bestaande kunstmestproducten van ICL terechtkomen.

Niet alle producten van ICL zijn echter met de nieuwe productielijn te maken. Het nieuwe proces levert namelijk lagere fosfaatgehaltes op dan bij kunstmest uit natuurlijke bron. ‘In de toekomst kunnen we de hoeveelheid circulair fosfaat in nieuwe producten vergroten’, verwacht Zanelli.
 

Stevige korrels

Na de officiële opening vandaag, rollen nog deze maand de eerste korrels ‘circulaire kunstmest’ van de band. Als de proeffabriek draait, begint een fase om alle procesinstellingen zo goed mogelijk op elkaar af te stemmen. ‘We gaan de parameters van het proces zodanig afstellen dat de fysische en chemische eigenschappen van het eindproduct kloppen’, zegt Zanelli. Oftewel: precies de juiste stof, geproduceerd in stevige korrels van de gewenste grootte. ‘In onze pilotinstallatie is dat al goed gelukt. We verwachten dan ook weinig problemen als we hetzelfde op fabrieksschaal gaan doen.’


Openingsfoto Silo’s voor de opslag van verbrandingsassen waaruit later fosfaathoudende kunstmest wordt gemaakt. Foto's en figuur ICL.