Kernenergie, zo simpel is het niet
Kunnen kerncentrales ons helpen bij de transitie naar een CO2-vrije energievoorziening? Een kamermeerderheid van VVD, CDA, PVV, SGP en FvD vindt van wel. Vanwaar deze ‘bekering’? En is het wel zo simpel?
Wat de nieuwe aandacht voor kernenergie heeft getriggerd, is vooralsnog niet duidelijk. Is er plotseling een wondercentrale die bovenmatig presteert voor een mooie prijs? Daarvan is geen sprake. Sterker nog: eerder geldt het omgekeerde, waarover straks meer.
Alarm van het IPCC
Een meer voor de hand liggende reden voor de hernieuwde populariteit van kernenergie binnen de politiek is het recente IPCC-rapport dat aandringt op direct handelen, willen we de opwarming van de aarde beneden de 1,5 °C houden. Dus nu snel alle zeilen bijzetten op alle fronten, inclusief kernenergie, klinkt dan logisch. Dat zou dan ook moeten gelden voor vermindering van de uitstoot bij de industrie en een grootscheeps isolatieprogramma van de oude woningvoorraad. Is daar sprake van eenzelfde wekroep tot tempo na het verschijnen van het IPCC-rapport? We zullen het komende maand zien bij de uitwerking van de klimaatafspraken.
Alleen de VVD is consequent
Politiek is het pleidooi voor kernenergie in ieder geval verrassend. Want in de verkiezingsprogramma’s van vorig jaar moest kernenergie met een lampje worden gezocht. Alleen de VVD kan bogen op een consequent standpunt: kernenergie moet mogelijk blijven, staat in het verkiezingsprogramma.
De SGP wil alleen nieuwe kerncentrales ‘die door en door veilig zijn en geen langdurig afval produceren’. In de programma’s van CDA, PVV en Forum voor Democratie (FvD) komt het woord kernenergie niet voor. Alle overige partijen spraken zich expliciet uit tegen nieuwe kerncentrales.
Geen wondercentrale
Dus nu wel kernenergie. Die stoot geen CO2 uit, met kernsplijting heb je maar weinig uranium nodig om heel veel stroom op te wekken, en kernenergie is niet afhankelijk van de grillen van het weer.
Doen we het met bestaande type centrales? Die hebben veel veiligheidsvoorzieningen nodig. En ze zadelen ons op met een langdurende erfenis: van het opruimen van eenmaal versleten centrales tot en met het splijtingsafval. Of zetten we vaart achter de ontwikkeling van de thoriumreactor, waar dat afvalprobleem veel minder speelt, maar die nog lang niet bedrijfsklaar is?
Gaat het bij een kerncentrale onverhoopt mis, dan zijn de gevolgen enorm. Gelukkig niet zozeer in het aantal slachtoffers, maar vooral door de ontwrichting die erop volgt en de vele tientallen miljarden die vervolgens nodig blijken om de radioactieve vervuiling tegen te gaan. Maar goed, dat risico moet je dan afwegen tegen de gevolgen van klimaatverandering.
Spelen kosten nu geen rol?
Wat bij kernenergie inmiddels ook sterk speelt, zijn de kosten. Want daar gaat het de verkeerde kant mee op. Terwijl je zou verwachten dat toepassing van bestaande technologie gaandeweg goedkoper wordt, gebeurt bij kernenergie precies het omgekeerde, en niet zo’n beetje ook. Bij de nieuwe kerncentrales die nu in Finland, Frankrijk, en de Verenigde Staten worden gebouwd, zijn de kosten al gauw drie keer hoger dan oorspronkelijk gebudgetteerd. De bouw van een forse centrale van 1600 MW kost in deze landen al gauw 11 miljard euro.
Ooit had kernenergie de belofte de goedkoopste stroom te leveren, maar dat is nu niet meer zo. Het is dus best opmerkelijk te zien dat partijen als VVD en CDA zich afgelopen zomer bij de onderhandelingen over een nieuw klimaatakkoord druk maakten over de kosten voor de burger, maar er met hun pleidooi over kernenergie niets over zeggen.
Nu kun je beweren: als we massaal inzetten op kernenergie, dan gaan die kosten vanzelf omlaag. Maar dat massaal inzetten was precies wat tien jaar geleden de renaissance van de kernenergie werd genoemd, waarbij er in de VS plannen waren om tien nieuwe kerncentrales te bouwen. De praktijk leert dat het financieel al nauwelijks lukt om twee ervan voltooid te krijgen. Kennelijk is het heel lastig om het punt te bereiken waarop schaalvoordelen wel beginnen te werken.
Over die kosten publiceerde het Amerikaanse technologie-instituut MIT onlangs een indringende studie: wil kernenergie een rol spelen in een CO2-arm energiesysteem, dan zullen de kosten ervan flink omlaag moeten. Lukt dat niet, dan gaat kernenergie uit als een nachtkaars, aldus een van de samenstellers van die studie.
Pleiten voor kernenergie is prima, maar dan dus wel met alles wat erbij hoort. Want anders is het niet meer dan een luchtballon.
Verder lezen
De kosten van kerncentrales moeten omlaag wil ze een rol spelen bij een CO2-arm energiesysteem
Het verschil tussen de bestaande kerncentrales en de thoriumreactor
Zo gaat ondergrondse berging van nucleair afval in zijn werk
Openingfoto: rechts de nieuwe kerncentrale in het Franse Flamanville, die in plaats van de oorspronkelijke 3,3 miljard euro nu is gebudgetteerd op 10,9 miljard euro.
