Ingenieurs van de toekomst

De ingenieurs van de toekomst: wat moeten ze kunnen en wie leert het hun?

‘Welkom op school!’ Vlak voor het einde van het schooljaar maakt het Koning Willem I College in Oss een verlaten indruk. Aan een tafeltje in een verder leeg lokaal zitten een paar jongeren ingespannen te werken, de tafel vol gereedschappen. ‘Druk bezig met inhaalwerk en de laatste herkansingen’, zegt docent mechatronica Willem van der Weijden. ‘Maar de meesten zijn gewoon over, dus die vieren al vakantie.’

De leerlingen moesten in groepjes van drie een herlaadsysteem maken voor een NERF-pijltjespistool. Bij sommigen kwamen de pijltjes het speelgoedwapen niet uit. Ze hebben twee dagen de tijd om alsnog een werkend systeem te maken. Technisch al lastig genoeg, maar ook op een andere manier is dit een leerzame opdracht.

‘De leerlingen zullen zich realiseren dat het niet handig is om alleen met hun vrienden samen te werken, maar dat ze bij het samenstellen van hun groepje beter kunnen uitgaan van de aanwezige vaardigheden. Het heeft geen zin om een team te vormen met alleen maar goede tekenaars of elektrotalenten. Zo leren ze oog te krijgen voor elkaars kwaliteiten en hun eigen tekortkomingen’, legt Van der Weijden uit.

Ingenieurs van de toekomst
We vroegen kopstukken uit de wereld van de techniek - uit politiek, bedrijfsleven of onderzoek - naar hun idee over de ingenieur van de toekomst. Ook lezers reageerden massaal. Een ruime greep uit de reacties vindt u in het septembernummer van De Ingenieur
- 'De ingenieur van de toekomst verbindt analytische en probleemoplossende kwaliteiten, inventiviteit en resultaatgedrevenheid met een oprechte nieuwsgierigheid naar hoe anderen naar de wereld kijken. De toekomstige ingenieur is niet alleen vakbekwaam, maar erkent en waardeert ook de meerwaarde van andere perspectieven en weet die effectief te verbinden.’
Annemieke Nijhof, directeur Deltares
- 'De toekomst vraagt om ingenieurs die hun technische talent inzetten voor innovatieve oplossingen op grote transities als die in de zorg, het klimaat, de digitalisering voor iedereen en de demografische uitdagingen. Oplossingen die leiden tot een betere maatschappij, een betere toekomst voor iedereen en op de verkleining van scheidslijnen. Zo hebben ook volgende generaties een reëel perspectief op welvaart, welzijn en gelijkwaardige kansen.’
Karien van Gennip, vicepremier en demissionair minister van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
- ‘Een goede ingenieur moet uiteraard technisch goed zijn onderlegd én een ingenieur moet bij het ontwikkelen van nieuwe technologieën beseffen welke invloed die hebben op ons dagelijks leven. Om dit inhoud te kunnen geven, moet de ingenieur intensief samenwerken, ook met specialisten zonder technische competenties.’
President-directeur Willem van der Leegte van VDL Groep

Tekort aan personeel

De technische sector kampt op alle niveaus met een schreeuwend tekort aan geschoold personeel. Het aantal vacatures is nog nooit zo hoog geweest. Een jaar geleden ging het om 86.250 niet ingevulde banen in de techniek, even afgezien van nog eens tienduizenden in de digitalisering. Wie zonnepanelen wil laten plaatsen, belandt op een lange wachtlijst; voor een eenvoudig klusje in huis is het lastig om een elektricien te vinden die op korte termijn beschikbaar is.

Het tekort zou in een normale markt al reden tot zorg zijn, maar nu de maatschappij voor een aantal grote opgaven staat waarin de techniek een hoofdrol speelt – de noodzakelijke vergroening van onze energiemix voorop – is het helemaal alle hens aan dek.

Eerder dit jaar presenteerde de regering een Actieplan groene en digitale banen, specifiek gericht op de aanpak van de arbeidsmarktkrapte in de klimaat- en digitale transitie. Verbetering van de arbeidsvoorwaarden is een van de (overigens tamelijk abstracte) instrumenten waarmee het tij moet worden gekeerd, naast het ontmoedigen van de (deeltijd)uitstroom.

Is er iemand jarig op het Koning WIllem I College in Oss, dan zwaaien de twee cobots in de werkplaats met slingers. *Foto: De Ingenieur*

Cultuurverandering in de techniek

Twee andere speerpunten: kinderen al vanaf jonge leeftijd proberen te interesseren voor de techniek en een ‘cultuurverandering in de techniek’ bewerkstelligen.

De richting is duidelijk, maar de weg ernaartoe nog nagenoeg onbepaald. Hoe vallen jongeren te interesseren voor een carrière in de techniek?

En een cultuurverandering: wat moeten we daar onder verstaan? Hoe zou een aantrekkelijker ingenieurscultuur eruit zien?

Future engineering

Op het Koning Willem I College in Oss wachten ze niet op verdere richtlijnen, maar zijn ze maar gewoon aan de slag gegaan. Future engineering is een van de vakken die de leerlingen van de mbo-opleiding nu krijgen – toewerkend naar een loopbaan als engineer van de toekomst.