‘Is dat … een melkpak?’

Ik had inderdaad aan mijn studenten gevraagd om knutselspullen mee te brengen om iets te bouwen. De meeste hadden wc-rollen en schoenendozen bij zich. En eentje dus een melkpak.

Ik had ze niet vooraf verteld dat ze met de meegebrachte spullen condensatoren moeten gaan maken. Dat onverwachte is juist deel van de uitdaging in mijn nieuwe vak design engineering voor fysici (DEF) dat ik geef aan eerstejaarsstudenten natuurkunde van de TU Delft.

In DEF moeten studenten dingen maken die ze zelf hebben bedacht. Wel met een opdracht, maar die is expres altijd erg open. Vandaag maken ze bijvoorbeeld een condensator die ook een meetapparaat is.

‘Maar meneer, wat moet het dan meten?’

‘Dat mag je helemaal zelf weten.’

‘Echt waar?’

Ja, echt waar. Als studenten aan het einde van de dag kunnen laten zien dat hun bouwsel iets kan meten, dan krijgen ze voor die dag een voldoende. Als het niet werkt, dan niet. Dat houdt de focus op waar het mij om gaat: ingenieurs die ik opleid, maken dingen die werken.

DEF bestaat uit zes van deze dagen: ’s ochtends een kort college met uitleg en dan zo snel mogelijk de werkruimte in om te gaan bouwen, want aan het einde van de dag moeten hun maaksels het doen. We gaan de breedte van de natuurkunde af: condensatoren dus, maar ook telescopen om de manen van Jupiter mee te zien en zelfs transistoren van minder dan een micrometer groot.

We zijn nu halverwege en ik ben elke woensdag gesloopt van samen met het team van studentassistenten en mededocenten de honderdzestig studenten op weg te helpen om werkende dingen te maken. Maar meer dan gesloopt ben ik trots: op die studenten. Want er komen de mooiste dingen uit. Dingen waar ik zelf niet aan gedacht zou hebben.

We zijn nu halverwege en ik ben elke woensdag gesloopt

Dat melkpak? De studenten plakten op de bovenste helft aan weerskanten aluminiumfolie. Dat vormt een condensator. Ze goten het pak vol water tot het waterniveau precies onder de platen stond. Als ze dan een zinkend, onregelmatig gevormd object zoals een schroef in het water gooiden, steeg het niveau tot tussen de platen, waardoor de capaciteit van de condensator verandert. Mijn studenten hadden van een melkpak en wat aluminiumfolie een meetapparaat gemaakt om het volume van onregelmatige dingen te meten.

Deze toekomstige ingenieurs komen er wel.

Rolf Hut is universitair docent aan de TU Delft, maker, spreker en schrijver. In zijn column voor De Ingenieur kijkt hij naar dingen die misschien geen hoogwaardig ingenieurswerk uitstralen, maar wel getuigen van denken als een ingenieur.

foto Hans de Lijser