Hij is geliefd en gehaat, techondernemer Elon Musk. Maar of je hem nu bewondert of veracht, zeker is dat Musk het ondernemen onder de knie heeft als geen ander. Wat kunnen we van hem leren? Zeven tips.

 

1 Denk groot

Wie Musk enkel ziet als die gozer die elektrische auto’s bouwt en uit verveling ook maar raketten is gaan ontwikkelen, doet hem tekort. De geboren Zuid-Afrikaan is al sinds zijn vroege jeugd gefascineerd door ruimtevaart en sterrenkunde.

Als kind verslond hij sciencefictionboeken. Hij ontwikkelde de stellige overtuiging dat de mensheid het zonnestelsel moet koloniseren, te beginnen met Mars. In 2002 richtte Musk het bedrijf SpaceX op, met de visie om het lanceren van raketten vele malen goedkoper te maken. Destijds kostte het lanceren van een satelliet al gauw honderden miljoenen dollars.

Toch gaf niemand in eerste instantie een cent voor de kansen van het bedrijf. Dat SpaceX anno 2021 de hofleverancier is van de Amerikaanse ruimtevaartorganisatie NASA had niemand twintig jaar geleden kunnen voorzien. Behalve Musk zelf dan.

 

2 Wees nooit tevreden

Toen Musk werd gevraagd naar zijn belangrijkste advies aan ondernemers, zei hij: ‘Ga voortdurend na hoe je dingen nog beter kunt doen.’

Dat kan een houding zijn die je jezelf oplegt, maar bij Musk zit het in zijn bloed. Toen hij begin 2012 plaatsnam in een vergevorderd prototype van de Tesla Model S, viel zijn oog direct op de zonneklep. Daar zat een randje in dat hem stoorde. En ook de schroeven waarmee de klep was bevestigd, zaten in het zicht. Het voelde alsof er naalden in mijn ogen werden gestoken, vertelde Musk later.

‘Als het aankomt op de ontwikkeling van producten, lijd ik aan een dwangstoornis’, bekende hij in 2015 in een interview met The Wall Street Journal. ‘Ik zie altijd direct wat er schort aan een auto, raket of ruimtevaartuig, nooit wat er goed aan is.’

Voor mij draaide het nooit om geld, maar om het oplossen van problemen voor de toekomst van de mensheid.

3 Stel jezelf extreem ambitieuze, onrealistisch lijkende doelen

Waarschijnlijk stelt Musk in zijn bedrijven agressievere doelen voor zeer ingewikkelde producten dan welke andere ceo ook. ‘Elon is [met plannen] altijd optimistisch, en dat is de aardige manier om het te zeggen’, vertelt Kevin Brogan, een van de eerste ingenieurs bij SpaceX, in het boek Elon Musk van Ashlee Vance.

‘Hij liegt gewoon over wanneer dingen af moeten zijn. Eerst neemt hij de meest agressieve planning die je kunt bedenken, aannemende dat alles goed gaat. En dan versnelt hij die planning door aan te nemen dat elke medewerker nog harder kan werken.’
 

 

4 Neem ‘hongerige’ jonge techneuten aan zonder gezin

Om die krankzinnige doelen te kunnen verwezenlijken, heb je natuurlijk niets aan mensen die stipt om negen uur binnensloffen en om tien voor vijf uitloggen. Zeker in de beginfase van zijn bedrijven zocht Musk jonge mensen die volledig waren toegewijd aan het bedrijf en daaraan ook een groot deel van hun vrije tijd wilden opofferen (Op de foto boven dit artikel zijn de medewerkers uit de begintijd van SpaceX te zien, bij een van de eerste lanceringen van de eigen raket Falcon 1).

‘De meesten hadden geen kinderen om voor te zorgen, en ze woonden in appartementen, niet in woonhuizen waar nog gras gemaaid moest worden’, schrijft Eric Berger in zijn boek Liftoff over SpaceX (dat wij eerder recenseerden). Het bedrijf bood zijn medewerkers niet eens het beste salaris in de branche, maar wel de mogelijkheid om bij te dragen aan het opschudden van de ruimtevaartindustrie. Veel net afgestudeerde ingenieurs konden die lokroep niet weerstaan.

Overigens is Musk nooit te beroerd zelf het goede voorbeeld te geven. Toen de Teslafabriek in 2018 door 'production hell'  ging (met honderdduizenden bestellingen voor de Model 3 in de orderportefeuille kreeg Tesla de productielijn niet goed op de rit), sliep Musk op een matje op de fabrieksvloer. En dat was geen uiterlijk vertoon, hij wilde gewoon zo snel mogelijk de problemen bij het opschalen van de productie helpen oplossen.
 

De fabriek van Tesla. Foto Steve Jurvetson

 

5 Investeer al je winst in een nieuwe onderneming

Toen hij in 2002 zijn aandeel in zijn tweede bedrijf PayPal verkocht, leverde hem dat 165 miljoen dollar op. Genoeg om nooit meer te hoeven werken en een leven van overvloed en luxe te leiden. Maar daarin was Musk niet geïnteresseerd. Hij investeerde zijn hele vermogen in twee nieuwe bedrijven, SpaceX en Tesla.

Er zijn momenten geweest dat beide bedrijven op omvallen stonden, en Musk dus al zijn geld kwijt zou zijn. Dat de bedrijven ternauwernood overleefden, en nu floreren, is te danken aan Musks enorme doorzettingsvermogen, visie, bluf en – vooruit – een beetje geluk. ‘De meeste mensen met veel geld nemen geen risico’s. Voor mij draaide het nooit om geld, maar om het oplossen van problemen voor de toekomst van de mensheid’, zei Musk in een interview.

 

6 Stel alles ter discussie

Het lanceren van raketten was altijd peperduur, en velen dachten dat dit voor eeuwig zo zou blijven. Tot Musk ten tonele kwam en vroeg: ‘Wait, but why?’

Hij stripte alles terug tot de basis, tot de natuurkunde van de raket en de materialen die je nodig hebt om er een te bouwen. Doordat hij van buiten de branche kwam, kon hij deze aanpak kiezen. Eerst wilde SpaceX lanceringen gaan aanbieden met raketten van derden. Maar op de terugvlucht van een mislukte poging om in Rusland raketten te kopen, besloot Musk het gewoon zelf te gaan doen.

 

 

7 Houd humor

Het zal niet iedereen bekoren, maar het heeft wel een bepaalde nerdy charme om je eigen elektrische Tesla Roadster-sportwagen met een van de lanceringen van SpaceX mee de ruimte in te schieten. Musk deed het in 2018, bij wijze van pr-stunt. De sportwagen, met een astronautenpop achter het stuur, draait nog steeds rondjes om de zon.

Kurkdroog kan Musk ook zijn. Toen de hoogste baas van Boeing – destijds Dennis Muilenburg – in een interview in 2017 beweerde dat zijn bedrijf eerder een ruimtevaartuig op Mars zou zetten dan SpaceX, tweette Musk gevat: ‘Doe dan.’ De SpaceX-oprichter had geen zin om in de verdediging te schieten, maar zei als het ware ‘je gaat je gang maar’.

 

MEER LEZEN OVER ELON MUSK?

Dit verhaal verscheen ook in het juninummer van De Ingenieur, volledig gewijd aan de Tesla- en SpaceX-topman Elon Musk. Koop de digitale versie voor € 7,50, of neem - met een flinke korting van 25 % - een digitaal jaarabonnement van twaalf nummers voor € 69,-.


Openingsfoto Elon Musk met het Flight One-lanceerteam en met Air Force-officials op 24 maart 2006, voorafgaand aan de lancering van de Falcon 1 vanaf Omelek, een eilandje in het Kwajalein-atol, onderdeel van de Marshalleilanden. Foto Tim Buzza