Vandaag is de officiële opening van de Gotthard Base Tunnel, de 57 km lange spoortunnel tussen Zwitserland en Italië. De reistijd tussen Zürich en Milaan is daarmee verkort van 3,5 naar 2,5 uur.


De tunnel verbindt het spoor in Zwitserse Erstfeld met het 57 km verder weg gelegen spoor bij het Italiaanse Bodio. De tunnel begint op een hoogte van 440 m en klimt uiteindelijk tot zo’n 500 m. Hij gaat dwars door het Gotthardmassief dat pieken heeft tot 3000 m. Rond de opening heeft Alptransit, de beheerder grote festiviteiten georganiseerd.

De tunnel bestaat uit twee 40 m uit elkaar liggende parallelle buizen van 10 m doorsnede. De beide buizen zijn om de 320 m verbonden met een dwarsverbinding. In de tunnels is op twee plekken ruimte voor een noodstop waar de passagiers de trein veilig kunnen verlaten via ontsnappingsroutes.


Instabiel

Zo’n vijftien jaar is er gewerkt aan de bouw. Het merendeel van de tunnels is geboord met acht tunnelboormachines. Op sommige stukken, waar de rots te zacht was, zijn springstoffen gebruikt. De tunnelbouwers werden met tal van geologische verrassingen geconfronteerd. Zo werd eens een laag aangeboord waar grote hoeveelheden water uit kwamen. Elders moest een van de noodstations 300 m worden verplaatst omdat het gesteente op de oorspronkelijke plek niet geschikt bleek. Er waren ook plekken waar het dak niet stabiel bleek, een keer is zelfs een hele tunnelboormachine volledig onder puin begraven.

In totaal werd er 24 miljoen ton gesteente weggehaald, Een deel ervan is hergebruikt voor het beton waarmee de tunnelwanden zijn bekleed. De rest is gedumpt in meren en steengroeven.

Een belangrijke mijlpaal werd behaald in 2010. Toen bereikten de twee tunnelboormachines die respectievelijk aan de Zwitserse en Italiaanse kant waren begonnen elkaar ongeveer in het midden.


Oude spoortunnel

De oude Gotthard-spoortunnel uit 1881 lag ten westen van de nieuwe, was 15 km lang en begon op ruim duizend meter hoogte, zodat treinen in aanloop daar naar toe flink moesten klimmen. Dat legde ook flinke beperkingen op aan het maximale tonnage dat door de tunnel mocht.

In de nieuwe spoortunnel rijden de passagierstreinen met een snelheid van 250 km/h. Ze doen dan zo’n 17 minuten over het passeren van de tunnel. De totale reistijd tussen Zürich en Milaan wordt door de tunnel verkort met een uur van 3,5 naar 2,5 uur. Vrachttreinen gaan langzamer door de tunnel. Dagelijks zullen zo’n 200 tot 250 treinen de tunnel passeren.

 

De nieuwe spoortunnel is onderdeel van grootschaliger Zwitsers programma om de spoorverbindingen door de Alpen te verbeteren. De nieuwe Gotthardtunnel vormt daarbinnen het grootste en belangrijkste project.

Naar verwachting zal eind dit jaar de dienstregeling door de tunnel van start gaan.

In 2014 bezocht Amanda Verdonk voor De Ingenieur de Gotthard-tunnel toen de eerste testritten werden gereden. Download hier de pdf met haar artikel 'Tunneltest'.