Glazen, stalen en betonnen gevels weerkaatsen zoveel verkeerslawaai dat op straat een oncomfortabel geluidsniveau kan ontstaan. De Duitse onderzoeker Jochen Krimm laat zien dat de gevels die dit probleem veroorzaken, het ook kunnen oplossen. ‘Architecten moeten hiermee aan de slag.’

In een beetje grote stad hebben mensen te maken met druk verkeer dat zich tussen hoge woonblokken door wurmt. Niet alleen de uitlaatgassen vormen een probleem, ook het geluid van al deze voertuigen zorgt voor stress en gezondheidsschade. Vooral als je de hele dag door wordt blootgesteld aan hard geluid, is dat slecht voor je. Je hebt meer stress en dat geeft een verhoogde kans op hart- en vaatziektes. En slapen of geconcentreerd werken, gaat natuurlijk ook een stuk beter bij een niet te hoog geluidsniveau.
 

Stadscanyons

Wat niet helpt, is het feit dat architecten graag gebruikmaken van strakke, vlakke gevels van harde materialen zoals glas of beton. Die weerkaatsen een groot deel van het geluid van auto’s, treinen en vliegtuigen, en zorgen voor een continu hoog geluidsniveau op straat. In ‘stadscanyons’, zoals in Manhattan of Hongkong, is de straat aan beide kanten omgeven door hoge gebouwen, waardoor het geluid een soort fuik in gaat.

‘Bij het ontwerpen van gebouwen houden architecten hier nu nog helemaal geen rekening mee, maar dat moet veranderen, want het is een serieus probleem. Het verkeer op de weg en in de lucht zal de komende jaren alleen maar toenemen, dus architecten moeten hier echt mee aan de slag.’ Dat zegt dr. Jochen Krimm, die vorige maand aan de TU Delft promoveerde op zijn onderzoek naar geluiddempende gevels (proefschrift staat hier).


Drukke plekken

Krimm, architect van opleiding, doet aan de Frankfurt University of Applied Sciences al jaren onderzoek naar gevelelementen die dankzij hun vorm het geluidsniveau op straat verminderen. Daarbij valt te denken aan schuine elementen die geluidsgolven omhoog richten, zodat het geluid op straat minder hard is. Of repeterende structuren die geluidsgolven uit elkaar trekken, zodat de ervaren intensiteit lager ligt. ‘Ik heb me echt alleen gericht op de gevels, de façades, van gebouwen. Het gaat mij erom: wat kunnen architecten doen met geometrische vormen op de gevels om het geluid voor mensen wat draaglijker te maken?’
 


Om te beginnen is elke niet-vlakke gevel al beter dan een spiegelgladde façade. De geluidsgolven worden bij het weerkaatsen verstrooid, waardoor de intensiteit wordt verdeeld en mensen op de grond dus een lager geluidsniveau ervaren. Neem bijvoorbeeld de op driehoeken gebaseerde metalen elementen die Krimm testte, te zien op de afbeelding hierboven.


Comfortabel geluidsniveau

‘Maar om het effect van een niet-vlakke gevel optimaal te krijgen, moet je je realiseren dat elk gebouw uniek is’, zegt Krimm. Er is dus geen eenvoudige oplossing om met het geluidsprobleem om te gaan. Ook kan een slim ontworpen gevel het geluid nooit volledig dempen. ‘Je kunt er hooguit een oncomfortabel geluid mee veranderen in een comfortabel geluidsniveau.’ Nog steeds de moeite waard dus.
 

 

Als cases nam Krimm een paar drukke locaties in het centrum van Frankfurt. Zoals de wijk Lyoner Quartier, die ligt ingeklemd tussen spoorlijnen, snelwegen en aanvliegroutes van vliegtuigen (zie kaartje hierboven). Het spoor is hier een van de drukst bereden stukken van Europa, zegt Krimm. De snelwegen A3 en A5 lopen vlak langs de stad en Frankfurt heeft een van de grootste treinstations van Europa. Maar is dit dan wel een slimme plek om te gaan wonen? ‘Dat is best een terechte vraag, maar de stad groeit en mensen moeten ergens wonen. Dat doen ze steeds vaker in voormalige kantoorgebouwen of industriële gebouwen die voor woningbouw worden ontwikkeld. Het is daar fijn wonen qua locatie en bereikbaarheid, maar slecht qua geluid.’
 

Geluid van alle kanten

Het lastige van dit soort drukke plekken is dat het geluid van alle kanten komt. Vanaf de grond, van auto’s en treinen, maar ook vanuit vliegtuigen in de lucht. Krimm: ‘De klassieke ontwerptrucs werken dan niet meer, zoals de slaapkamers in een woning of flat aan de rustige kant van het gebouw plaatsen.’
 

Het volledige verhaal over geluidsdempende gevels lezen?

In het augustusnummer van De Ingenieur staat een uitgebreid verhaal over gevels die geluid verstrooien. Wil je dat lezen? Koop dan de digitale versie voor € 7,50, of neem - met een flinke korting van 25 % - een digitaal jaarabonnement van 12 nummers voor € 69,-.


Foto's en figuur Jochen Krimm